10 juni 1988
Vandaag 26 jaar begon in West-Duitsland het EK. Het werd het mooiste hoofdstuk in de Nederlandse voetbalhistorie. Voor het eerst – en voor het laatst – pakte Oranje de titel.
Het EK startte in 1988 met de wedstrijd tussen West-Duitsland en Italië. De Duitsers golden als de favorieten voor de titel. Ze stonden twee jaar eerder in de WK-finale en daarin werd maar net van het Argentinië van Diego Maradona verloren. En ze hadden ook nog het thuisvoordeel.
De eerste wedstrijd was meteen de lastigste poulewedstrijd, zo werd geredeneerd, want daarin was Italië, wereldkampioen van 1982, de tegenstander.
De Serie A was destijds nog de sterkste competitie ter wereld en door de buitenlandersregel speelden in die Italiaanse clubteams acht of negen spelers met een Italiaans paspoort in de basis. Het duel op 10 juni 1988 eindigde in 1-1. Roberto Mancini en Andreas Brehme maakten in de tweede helft de goals.
Het was al mooi dat 'we' er bij waren
Dan Nederland. Het was al mooi dat 'we' er bij waren. Na 1980 had Oranje ontbroken op grote toernooien. De Fransen, onder leiding van Michel Platini, hielden 'ons' van het WK in 1982 af, de Spanjaarden gooien het op een akkoordje met Malta, wonnen met 12-1 het laatste kwalificatieduel en hielden de Nederlanders op doelsaldo weg van het EK in 1984 en in 1986 mochten de Belgen naar het WK na twee beslissingsduels en de late goal van Georges Grün in de Kuip.
Ruud Gullit, Frank Rijkaard, Marco van Basten en Ronald Koeman waren allemaal halverwege de twintig toen ze eindelijk aan een groot toernooi mee mochten doen met Nederland.
Er was ook maar plaats voor acht landen op het EK destijds, en één ticket was voor het organiserende land. Kwalificeren was dus heel wat lastiger dan tegenwoordig. Bij het volgende EK, in 2016, mogen er zelfs 24 landen meedoen.
In 1988 was het dus nog een prestatie op zich om je te kwalificeren. Zo ontbrak titelverdediger Frankrijk in West-Duitsland, de Russen waren eerste geworden in de kwalificatiegroep.
Het had weinig gescheeld of Nederland had niet meegedaan
Het had weinig gescheeld of Nederland had niet meegedaan aan het EK. De wedstrijd tegen Cyprus werd ontsierd door het bomincident. Oranje kwam er genadig vanaf bij de UEFA, de overwinning van 8-0 werd niet omgezet in een 3-0 nederlaag.
'We' mochten de wedstrijd over spelen. Had het te maken met de 12-1 nederlaag van de Maltezen tegen Spanje, vier jaar eerder, waar de UEFA ook niet tegen op had getreden? En deelname van buurland Nederland, met spelers als Gullit en Van Basten, was natuurlijk aantrekkelijker dan Griekenland, de nummer twee uit de kwalificatiegroep van Oranje.
Op 10 juni 1988, de openingsdag van het toernooi, waren de verwachtingen in Nederland nog niet zo hoog. Ja, PSV had net de Europa Cup 1 gewonnen door na strafschoppen van Benfica te winnen, Ajax had de finale van de Europa Cup 2 verloren van KV Mechelen en Ruud Gullit was in 1987 voor zeventien miljoen gulden naar AC Milan gegaan, had die ploeg kampioen gemaakt en was gekozen als Europees en wereldvoetballer van het jaar.
Maar Oranje had ook al jaren niet meer meegedaan aan een groot toernooi. Marco van Basten sukkelde in zijn eerste jaar in Milaan met een enkelblessure, John Bosman was voor bondscoach Rinus Michels de eerste spits.
Oranje-koorts heerste er nog niet. Zeker niet nadat de eerste wedstrijd van het EK werd verloren van Rusland met 1-0.
Ook Rinus Michels week af van het 4-3-3-systeem
Daarna ging de boel op de schop. John van 't Schip en John Bosman verloren hun basisplaats, Van Basten en Erwin Koeman kwamen in de ploeg. Van Engeland werd gewonnen met 3-1 en daarmee deed de Oranje-gekte zijn intrede. Gullit-petjes, de strijdkreet 'Aanvalluh' en het nummer Wij houden van Oranje van André Hazes besteeg de hitparade.
Vandaag 26 jaar terug waren de verwachtingen dus nog niet zo hoog. Het is een beetje vergelijkbaar met de stemming voorafgaand aan het WK in Brazilië. Zo mooi als vier jaar terug op het WK in Zuid-Afrika, wordt het niet, zo is de heersende gedachte.
Als 'we' de poulefase overleven is dat al mooi. Er zijn meer overeenkomsten met 1988. Robin van Persie komt terug na een blessure, zoals Van Basten dat deed in '88. Ook bondscoach Rinus Michels week af van het 4-3-3-systeem 26 jaar geleden, zoals Louis van Gaal dat nu van plan is.
Vanuit de underdogpositie werd het in 1988 groot feest. Wie weet….
Lees ook:
De geboorte van een pitbull
Ian Thorpe: Van Thorpedo naar blindganger
Kein geloel, fussball spielen
De lange neus van Cruijff