Atletiek
Dafne Schippers haalde als meerkampster én sprintster de absolute top. Op 26 september zette het atletiekicoon een streep onder haar carrière. Samen met haar ouders Ernst en Karen, zus Sanne en broer Derek blikt ze terug en kijkt ze vooruit naar het volgende hoofdstuk in haar leven.
Hond Keet wordt naar de gang gedirigeerd zodat ze niet voor afleiding zorgt tijdens het gesprek. Het hele gezin gaat naast elkaar op de bank van het ouderlijk huis zitten. Boven hen hangt een foto van de brug die de naam draagt van de jongste telg van het gezin. De Dafne Schippersbrug bevindt zich op een paar honderd meter van de plek in Utrecht waar ze opgroeide. Dit is waar ze als tiener de bekers en medailles die ze won bij wedstrijden verzamelde op haar slaapkamer, waar ze zich later veilig en onbespied waande toen iedereen naar haar keek door haar ‘on-Nederlandse’ successen. Het is ook de plek waar Dafne terugblikt op een indrukwekkende carrière, een die haar wereldtitels, Europese titels, een olympische medaille en faam over de hele wereld bracht.
Dafne: 'Sinds ik ben gestopt, ben ik nog geen dag pijnvrij geweest. Ik ga ervan uit dat mijn klachten minder worden met de jaren, maar er is wel blijvende schade'
Hond Keet wordt naar de gang gedirigeerd zodat ze niet voor afleiding zorgt tijdens het gesprek. Het hele gezin gaat naast elkaar op de bank van het ouderlijk huis zitten. Boven hen hangt een foto van de brug die de naam draagt van de jongste telg van het gezin. De Dafne Schippersbrug bevindt zich op een paar honderd meter van de plek in Utrecht waar ze opgroeide.
Dit is waar ze als tiener de bekers en medailles die ze won bij wedstrijden verzamelde op haar slaapkamer, waar ze zich later veilig en onbespied waande toen iedereen naar haar keek door haar ‘on-Nederlandse’ successen. Het is ook de plek waar Dafne terugblikt op een indrukwekkende carrière, een die haar wereldtitels, Europese titels, een olympische medaille en faam over de hele wereld bracht.
Dat hoofdstuk werd op 26 september afgesloten. Niet alleen voor Dafne, maar ook voor haar ouders Ernst en Karen, in het dagelijks leven fysiotherapeut in zijn eigen praktijk en onderwijzeres op een basisschool, zus Sanne, net als haar moeder lerares in het basisonderwijs, en broer Derek, met zijn bedrijf First of All manager van Dafne en andere topsporters.
“Wat ik het mooiste moment uit de carrière van Dafne vond?” herhaalt Ernst de vraag, “Het meest voor de hand ligt om haar eerste wereldtitel, op de 200 meter in Beijing, te noemen. Maar ik vond de zilveren medaille op de 100 meter, een paar dagen eerder, de grootste verrassing. Dafne had nog niet zo lang daarvoor de meerkamp ingeruild voor de sprint. We wisten dat ze goed was, maar zo goed... Ach, er zijn zoveel hoogtepunten. Mij schiet ook meteen de vierde plaats op de meerkamp bij de EK junioren in Novi Sad te binnen in 2009.
Een jaar later was de WK junioren in Canada. We hadden eerst een rondreis gemaakt met het gezin. Dat toernooi ging fantastisch. Na de 200 meter, het laatste onderdeel van dag één, pakte ze de leiding en stond die niet meer af. Ik dacht: we hebben nu een wereldkampioen, vanaf nu is alles anders. Bij thuiskomst was er niets veranderd. De megaverandering kwam bij de WK in Beijing in 2015.”
Sanne: “Ik vond de eerste keer dat Dafne meedeed aan de Spelen, in 2012, zo gaaf. Mijn ouders en Derek zijn bij heel veel wedstrijden geweest, ik niet. Maar in Londen was ik erbij toen Dafne meedeed aan de meerkamp. Het Olympisch Stadion zat helemaal vol, iets van 80.000 mensen.”
Dafne: “Die zaten er ook omdat die dag de finale van de 100 meter was met Usain Bolt.”
Sanne: “Als de meerkampers in actie waren, moedigden de Britten vooral hun landgenote en favoriet Jessica Ennis aan. Voor de 200 meter van de meerkamp was ik heel zenuwachtig, we dachten: Dafne gaat die gewoon pakken. En die won ze ook. We stonden echt keihard te juichen. Eerst de spanning, daarna de ontlading; zo tof. Het was niet eens je beste meerkamp, maar doordat ik erbij was, besefte ik wel dat het heel bijzonder en indrukwekkend was wat mijn zusje deed. ”
Karen: “Ik kies van alle indrukwekkende momenten toch de 200 meter in Beijing. Dafne werd daar als eerste Nederlandse atlete wereldkampioen. De impact was zo groot. Daarna was alles anders. Ook voor ons. De tweede plek op de 100 meter was ook hartstikke mooi, maar wereldkampioen... Dat is van een andere orde. En dan ook nog in een tijd van 21,63, op dat moment de derde tijd ooit gelopen. Het was ook zo close met Elaine Thompson, we stonden te gillen op de tribune, zo van: wat doet ze nou? We werden daarna meteen door haar sponsor mee op sleeptouw genomen, meegenomen in een wereldje dat wij helemaal niet kenden.”
Derek: “Toen Dafne tweede werd op de 100 meter, dacht ik al: wauw, dit is echt wel groot. En toen werd ze wereldkampioen in die fantastische tijd. Zo mooi. En wat een gekte daarna. Op Schiphol was het afgeladen vol toen Dafne terugkwam. Oma werd nog aan de kant gebeukt door een fotograaf die een foto wilde maken. Wat een chaos.”
Dafne: “De bronzen WK-medaille op de meerkamp in Moskou in 2013 was heel bijzonder. Dat was eigenlijk een onmogelijke opdracht, toch lukte het. Maar ik kan ook niet anders bedenken dan Beijing als hét hoogtepunt. Wat ik toen allemaal meemaak- te, daarvan schieten nog geregeld flitsen door mijn hoofd. Ik denk dan niet aan het moment dat ik net over de finish kwam, want ik voelde me – zeker op de 200 meter – vaak naar door de inspanning. Het duurde daardoor vaak wat langer voordat de pure blijdschap kwam. Wat ik me nog heel goed herinner is dat ik, tijdens mijn warming-up voor de finale van de 100 meter, twee oefenstarts deed in het bijzijn van mijn coach Bart Bennema, de latere coach Rana Reider, die toen al in dienst was van de bond, en de sportarts. Het hele warming-upveld was leeg, op de acht atleten na die nog het laatste nummer van de avond moesten lopen. Ik wist niet wat ik moest verwachten, had het nog nooit meegemaakt. Ik maakte die twee oefenstarts en zag allebei de coaches vol verbazing weglopen. Ze zeiden: ‘Dat was onmogelijk, zo’n start heb je nog nooit laten zien. En dat voor de finale.’ De uitdrukkingen op hun gezichten gaven me zo’n boost en het gevoel dat er best iets mogelijk kon zijn, nam ik mee naar het startblok. Ik werd tweede en om mij heen stond iedereen te springen. Dat was het moment dat ik dacht: ik doe niet alleen mee, het is ook echt goed wat ik doe. En ik wist: de 200 meter, mijn beste onderdeel, moet nog komen.”
Ernst: “In de series en halve finales keek Dafne al om zich heen, ze hield al in voor het einde. Zo van: oké, dit is wel genoeg. Daardoor hadden wij al het gevoel dat ze echt mee ging doen. Die opwaartse lijn was al ingezet bij de WK van 2011 in Daegu. En misschien zelfs al bij de junioren, toen was Dafne al zo zeker van zichzelf op de baan. Maar in 2011 was ze nog meerkampster, ze had besloten op de WK alleen de 200 meter te lopen, waarvoor ze zich ook had gekwalificeerd. In de series wist ze Allyson Felix te verslaan, de koningin van de 200 meter. Daar stond iedereen versteld van.”
Derek: “Tot en met Beijing was alles alleen maar euforie en mooi meegenomen. Dafne had net de overstap gemaakt van de meerkamp, alles was toen nog een verrassing.”
Dafne: “De verwachting was dat ik een paar jaar nodig had om te groeien als sprinter, maar een paar maanden na de overstap was ik al wereldkampioen.”
Derek: “Het grappige is dat ze amper nog specifiek getraind als sprinter. Dafne liep van nature en vanuit ontspanning zo hard. Maar na dat WK van 2015 was ook meteen het ongedwongene weg, ik had al snel het gevoel: als ze het de volgende keer maar weer waarmaakt. Laat staan hoe dat voor Dafne moest voelen. Ineens werd alles afgemeten aan de tijden die ze in Beijing had gelopen. Alsof het daarna alleen maar tegen kon vallen als ze niet won of niet in de buurt kwam van haar snelste tijden. Als gezin ervoeren wij die druk ook. Twee jaar later in Londen maakte Dafne het weer waar, werd ze opnieuw wereldkampioen op de 200 meter en pakte ze brons op de 100 meter. Je vergeet bijna hoe uniek die prestatie was. Omdat wij ook opluchting voelden dat ze de hoge verwachtingen had waargemaakt. We dachten telkens: zal ze het weer doen? En ik dacht dan ook al: wat als ze het niet haalt?”
Sanne: “Maar die druk legde ze zichzelf ook op. We wisten dat Dafne teleurgesteld was als het niet was waarop ze had gehoopt, als de tijd tegenviel. Terwijl ik het dan eigenlijk nog steeds fantastisch vond wat ze deed.”
Derek: “In die fase telde er maar één ding voor haar: winnen. En dat voelden we allemaal.”
Ernst: “Dafne was in 2016 op haar allerbest. Ze had een superjaar. In de Diamond League-wedstrijden was ze superieur.”
Derek: “Vlak voor de Spelen was ook nog de EK in Amsterdam, waarop Dafne de 100 meter won en goud pakte op de 4x100 meter estafette. Eigenlijk was dat een soort tussendoortje. Het was vooral leuk om mee te doen, in eigen land, in een vol Olympisch Stadion. Atletiek kreeg in Nederland voorheen nooit zoveel aandacht, maar toen wel. Toen ik laatst heel veel filmpjes bekeek voor een compilatievideo voor het afscheid van Dafne kwam ik die beelden ook tegen. Dat was ook zo vet, maar in dat jaar stond alles vooral in het teken van de Spelen in Rio.”
Ernst: “Toen ging het bij een training vlak voor de start van de olympische 100 meter mis. Het schoot in haar lies. Ik had Dafne aan de lijn en vroeg hoe het ging. ‘Niet zo goed,’ antwoordde ze.”
Dafne: “Ze gaven me tien procent kans om te starten.”
Derek: “Ze kon uiteindelijk gelukkig nog wel starten, werd vijfde op de 100 meter en pakte een paar dagen later zilver op de 200 meter. Na afloop smeet Dafne haar schoen op de baan. Dat moment is geregeld teruggekomen. Sommige mensen, vooral van buiten de sport, snapten die reactie niet na een zilveren medaille op de Spelen. Dafne was zo in vorm en dan schoot het vlak voor de start van het olympisch toernooi in haar lies. Wij snapten die teleurstelling heel goed.”
Dafne: ‘Sinds ik ben gestopt, ben ik nog geen dag pijnvrij geweest. Ik ga ervan uit dat mijn klachten minder worden met de jaren, maar er is wel blijvende schade’
Serena en Nadal
Onder het motto: het ijzer smeden als het heet is – en omdat ze het allebei natuurlijk heel leuk vonden – presenteerde Sanne met haar zes jaar jongere zus in 2017 het kookboek Dafne Likes, waarin heel veel gezonde recepten waren opgenomen. Gelijktijdig werd de website en Instagram-pagina Dafne Likes gelanceerd.
Sanne: “Dafne was heel erg met gezonde sportvoeding bezig en ik vond het ook leuk en interessant. We houden allebei van koken en lekker eten. Daarnaast vond ik het leuk om te schrijven, een website te bouwen en sociale media te onderhouden. Eigenlijk ben ik spontaan dingen op gaan schrijven en posten over hoe Dafne bezig was met voeding. Dat werd heel serieus opgepikt, er kwam een sponsor bij en uitgevers toonden interesse. Het werd een steeds groter project. Het was leuk, once in a lifetime, maar ik voelde best wat druk om het goed te doen, vanwege de grote belangstelling doordat Dafne eraan verbonden was. Ik wilde elke week een stuk schrijven en dat moest er ook nog goed uitzien. Het werd een deel van mijn werkweek. Destijds deed ik ook nog redactiewerk voor televisie, in die tijd voor het programma Sterren op het doek.”
Dafne: “Het was echt Sanne haar ding, maar het werd ook wat lastig combineren met haar baan en het moederschap.”
Sanne: “Op een gegeven moment vond ik het ook niet meer natuurlijk voelen om vanuit Dafne stukken te schrijven en ben ik gestopt. Daarna ben ik de lerarenopleiding gaan doen en inmiddels sta ik dus voor de klas.”
Een blonde vrouw die zich nestelde tussen de tot dat moment overwegend donkere wereldtop op de sprint; na de WK in Beijing stonden de grootste merken op de stoep met sponsorovereenkomsten. Dafne werd een ‘merk’ en had dagelijks begeleiding nodig. Derek, die internationale betrekkingen had gestudeerd in Amsterdam en daarna in een commerciële functie had gewerkt, stelde voor om manager te worden van zijn vier jaar jongere zus. Dafne stemde daar meteen mee in.
Derek: “Er kwam in één klap zoveel op Dafne af. Grote merken lieten haar businessclass naar Parijs of Los Angeles vliegen voor grote fotoshoots. Er waren billboards met Dafne te zien in Amsterdam, maar ook in bijna alle grote steden, van New Delhi tot New York. Voor haar toenmalige sponsor Nike zat ze in een wereldwijde campagne met sportgrootheden als Rafael Nadal, Serena Williams en NBA-basketballers. Achteraf is Dafne dat ook veel meer gaan waarderen, maar toen was het vooral heel hectisch. Ondertussen moest ze ook trainen en haar rust nemen en dan helpen al die jetlags niet.”
Dafne: “Ik dacht vooral aan de tijd die ik overal aan kwijt was. Als je twee dagen in een vliegtuig zit, terwijl je in je hoofd hebt dat je eigenlijk zou moeten trainen, dan ben je op dat moment niet heel blij.”
Derek, lachend: “Dafne was trouwens ook gevraagd om in Madrid een campagne met Cristiano Ronaldo te doen. Die ging uiteindelijk niet door. Als groot voetballiefhebber vond ik dat toen wel jammer.”
Dafne: “Het was één grote rollercoaster.”
Derek: “Dat ik Dafne ging helpen, was vooral omdat ik mijn zus meer rust gunde.”
Dafne, lachend: “Dereks bijnaam werd ‘Chef Nee’.”
Derek: “Dafne had ervoor gekozen om knetterhard te lopen, daar haalde ze haar voldoening uit.. Ineens werd van haar ver- wacht dat ze zich goed kon representeren, dat ze goed haar verhaal kon doen in de media, dat ze fotogeniek was en dat ze haar volgers en fans een inkijkje gaf in haar dagelijks leven op social media. Dafne moest eigenlijk ineens veel meer zijn dan een atleet. En tegelijkertijd wilde iedereen wat van haar. Ik moest haar echt in bescherming nemen, tegen heel veel dingen ‘nee’ zeggen.”
Dafne: “Als ik naar de supermarkt ging, sprak iedereen me aan. Het was tegelijkertijd natuurlijk ook heel mooi en bijzonder.” Karen: “Ernst en ik waren er om haar te steunen.”
Ernst: “En we probeerden haar te ontzorgen.”
Karen: “Dafne was in die tijd ook graag thuis, daar kon ze de rust vinden. En ze sparde met ons, want er moesten heel veel beslissingen genomen worden. Maar ja, waar konden wij haar eigenlijk mee helpen? Het was zo’n gekkenhuis. En wij zijn ook maar gewoon een doorsneegezin. Tegelijkertijd genoten Ernst en ik ook van alles wat Dafne en wij meemaakten.”
Maakten jullie je af en toe zorgen om Dafne?
Karen: “Zeker. Je wil je kind gelukkig zien. Het is niet zo dat ze dat niet was, hoor, maar er kwam ineens zoveel op haar af.”
Dafne: “Ik ben iemand die het liefst op de achtergrond is, moest echt leren om met al die aandacht om te gaan.”
Karen: “Ik vond niet dat ze in haar schulp kroop, maar Dafne kwam ook niet altijd even gelukkig over.”
Dafne, lachend: “Ik was niet altijd de gezelligste, nee. Ik kan wel in m’n schulp kruipen als het moeilijk wordt, maar thuis was ik wel altijd een open boek.”
Karen: “Ik heb af en toe gedacht: is dit het allemaal waard? Wij zijn er als gezin in meegezogen. Toen Dafne net was begonnen met atletiek werd er al gezegd: ‘Ze is wel heel goed.’ Wij antwoordden dan: wacht maar af als ze ouder wordt. Maar die drive bleef ze houden. Soms zeiden we: blijf vanavond gezellig thuis, dan gaan we een hapje eten met elkaar. Maar dan zei Dafne resoluut: ‘Nee, ik ga trainen.’ Daar was niets tegen in te brengen.”
Ernst: “We hebben haar nooit hoeven stimuleren, het kwam helemaal uit Dafne zelf.”
Er is geen cursus voor hoe om te gaan met plotselinge bekendheid. Hoe heeft de roem jou gevormd?
Dafne: “Ik denk dat ik de afgelopen twee of drie jaar daar helemaal mijn weg in heb gevonden. Ik raakte gewend aan de aandacht en kon er ook veel meer van genieten. Ik vind het ook echt leuk als mensen op me afstappen, maak dan graag een praatje en krijg daar juist energie van. Ik heb er veel minder moeite mee om op de voorgrond te treden.”
Heb je daar ook hulp bij gehad?
Dafne: “Nee, dat is langzaamaan zo gegroeid. Door de coronapandemie is de trein even stil komen te staan. Daardoor kwam er rust, kon ik ook op de resetknop drukken.”
Hoe raar is het om over een brug te fietsen of lopen die de naam van je dochter draagt?
Ernst, lachend: “Heel bijzonder. Toen die brug kwam, was er een wedstrijd aan gekoppeld. Wat moest de naam worden van de brug? We hoorden dat Dafne ook werd genoemd. Als trotse ouders dachten wij: dat mag ook best wel, ze heeft het wel verdiend met haar bijzondere prestaties.”
Dafne: “Het is vooral raar dat de Dafne Schippersbrug in Utrecht nu een begrip is.”
Karen: “Toen wij hier ongeveer twintig jaar geleden kwamen wonen in de wijk, was er al sprake van dat de brug er zou komen. Wij moesten stemmen of we die brug wilden hebben, wetende dat het daardoor veel drukker zou worden met fietsers door de straat.” Lachend: “Wij hebben destijds tegen gestemd.”
Hoe vreemd was het om met je zusje of dochter over straat te lopen en dat ineens iedereen met het hoofd draaide als jullie passeerden?
Sanne: “Heel bijzonder. Als we door de stad liepen, was dat continu het geval. Als we in een restaurant waren, kwamen mensen op Dafne af voor foto’s en handtekeningen. Meestal vond ze dat prima, nam ze ook de tijd voor mensen. Maar af en toe wilde ze ook even met rust gelaten worden en lekker wat eten.”
Derek, lachend: “Het was wel apart als mensen ongegeneerd zonder te vragen een foto van haar maakten als ze aan het eten was.”
Dafne, lachend: “Ja, dan krijg je heel charmante foto’s.”
Karen: “We zijn vandaag samen de stad in geweest en nog steeds kijkt iedereen om of spreekt haar aan.”
Dafne: “Nu ik gestopt ben, komen mensen op me af om me te bedanken voor wat ik heb gedaan. Dat vind ik zo leuk om te horen en het is zo mooi om die waardering te voelen.”
Karen: “Er was iemand die helemaal volschoot toen ze Dafne bedankte.”
Dafne: “Superlief natuurlijk.”
Was het ook weleens lastig dat heel veel aandacht naar Dafne uitging?
Derek: “Ze deed iets unieks, wij konden allemaal heel goed accepteren dat mensen daar enthousiast op reageerden. Dan was het niet erg om te worden gezien als ‘de broer van’. Ik wist ook dat het tijdelijk was, dat de situatie weer normaler zou worden zodra Dafne stopte met atletiek. Doordat ik altijd wist dat het tijdelijk was, wilde ik ook heel graag alles in het werk stellen om ervoor te zorgen dat Dafne werd ontzorgd, zodat ze zich kon focussen op haar sport. En dan was ik maar even...”
Dafne, lachend: “De boeman.”
Sanne: ‘We wisten dat Dafne teleurgesteld was als het niet was waarop ze had gehoopt, als de tijd tegenviel. Terwijl ik het dan eigenlijk nog steeds fantastisch vond wat ze deed’
Derek: “Ja, af en toe moest ik even de bad cop spelen. Ik vond dat dat er gewoon bij hoorde.”
Sanne: “Ineens werd ik ook voor interviews gevraagd. In Rio moest ik voor Campina een campagne doen met Herre Zonderland, de broer van Epke die ook ambassadeur was. Ik dacht: huh, ik? Heel spannend, maar ook erg leuk. Ik genoot er eigenlijk wel van om ook een beetje in the picture te staan. Ook ik wist dat het iets tijdelijks was, dat we niet voor altijd in de spotlights zouden staan. Wat Derek heeft, had ik ook: ik vond het ook niet erg om gezien te worden als ‘de zus van’. We hadden allemaal gewoon ons eigen leven. Ik ging weer studeren, werd in die tijd moeder van drie zoons. Ik heb nooit gehad als ik naar Dafne keek: dat had ik ook gewild.”
Kwamen er trouwens vaak kinderen aan de deur die vroegen om een handtekening van Dafne?
Karen: “Dat viel wel mee. Ik ben leerkracht hier in de wijk. Natuurlijk werd er vaak naar Dafne gevraagd. Ik had een afspraak, zei: Dafne komt één keer in het jaar in de klas en dan mogen jullie alles aan haar vragen.”
Sanne: “Ze vragen bij mij in de klas nog steeds naar Dafne, hoor.”
Karen: “Ik zei vaak: aan het einde van het jaar gaan we weer even kijken of ze tijd heeft.”
Dafne, lachend: “En dan zei ik tegen m’n moeder: dan moet je mijn manager even bellen.”
Derek: “Ik kreeg soms ook van die bijzondere mailtjes, van mensen die mij of iemand uit het gezin nog kende van vroeger en zo hoopten om Dafne te spreken of ergens voor te vragen.’”
Karen, lachend: “Wij kregen ook ineens berichtjes van vrienden die we jarenlang niet hadden gezien en die ineens contact opnamen toen Dafne het zo goed deed. Die wilden afspreken en dan zei ik tegen Ernst: we zijn plotseling heel populair.”
Onder embargo
Haar eerste successen bereikte Dafne onder de vleugels van Bart Bennema. Na de Spelen van Rio in 2016 besloot ze met
Rana Reider in zee te gaan om na twee jaar terug te keren bij Bennema. In aanloop naar de Spelen in Tokio, in 2021, kreeg Dafne serieuze rugproblemen. De oorzaak? Schade aan haar tussenwervelschijven. Met aangepaste trainingen en rust leerde ze leven en sprinten met een kwetsbare rug. Na de Spelen in Tokio, waar ze de 100 meter liet lopen en op de 200 meter strandde in de halve finale, besloot Dafne om Papendal te verruilen voor Haarlem en met een nieuwe coach, Wigert Thunnissen, te gaan trainen. Met krachttrainers focuste ze zich op een sterke rug. In 2022 had ze de stijgende lijn te pakken, maar tien dagen voor de EK in München liep ze een breuk op in een ruggenwervel.
Karen: “Ze was helemaal terug bij af.”
Dafne: “Ik liep al zo lang rond met klachten, maar in Haarlem kwam ik weer redelijk in de buurt van mijn oude tijden. Ik wilde mezelf zo graag weer laten zien op de EK. Na die breuk dacht ik: ga ik nu dan opgeven? Iedere keer verlegde ik die grens en wilde ik het blijven proberen.”
Derek: “In haar hoofd wilde ze nog zo graag. Toen er werd geconstateerd dat haar rug slecht was, wilden we met zijn allen kijken wat de opties zouden zijn om Dafne terug te krijgen op haar oude niveau, waar ze zo naar snakte.”
Ernst: “Haar snelheid had ze terug, ze was weer ver gekomen, maar op het moment dat Dafne weer in dat startblok moest, ging het fout. Haar wervels konden de kracht die zij heeft niet aan. Die kracht is zo groot, dat ze het dus zelfs voor elkaar kreeg om er een te breken. Artsen hadden niet eerder gezien dat dat kon. Ze was te sterk voor haar lijf op dat moment. We hebben een heel lange medische zoektocht gehad. Al veel eerder, toen bekend werd dat ze rugklachten had, kwamen er uit ongelooflijk veel hoeken opties om het te behandelen.”
Derek: “Nog steeds bieden specialisten zich aan, die allemaal dé oplossing hebben om haar volledig pijnvrij te kunnen krijgen.”
Dafne: “Maar opereren is helaas geen optie.”
Sanne: “Ik had sterk het gevoel dat stoppen goed zou zijn voor haar eigen geluk. Daar heb ik het ook weleens met haar over gehad. Ik snapte heel goed dat ze het wilde blijven proberen, maar gunde haar de rust van een ander leven. Van ontspanning, liefde, samenzijn.”
Karen: “We gunden haar tegelijkertijd die laatste kans om op haar oude niveau terug te keren ook enorm.”
Tijdens een vakantie op Texel deze zomer kwam het besef bij Dafne dat het mooi was geweest.
Dafne: “Ik besloot met jullie mee te gaan en me op Texel voor te bereiden op de wedstrijden die op de planning stonden. Ik stond daar elke dag op de atletiekbaan, maar elke ochtend protesteerde mijn lijf. Ik had een dubbele achillespeesontsteking, moest eerst een half uur voorzichtig inlopen voordat ik überhaupt aan mijn training kon beginnen. Aan alles voelde ik: dit wil ik niet meer. Ik had al zo lang pijn, ging er geen lol meer uithalen. Bovendien moest ik nog heel wat stappen maken voordat ik weer mee kon doen met de wereldtop. Ik had me vast nog kunnen plaatsen voor de Olympische Spelen volgend jaar, hoor, maar ik heb altijd gezegd: als ik meedoe, dan wil ik ook mee kunnen strijden met de wereldtop. Op Texel merkten mijn ouders dat ik twijfelde, maar ik heb toen nog niet expliciet uitgesproken dat ik zou stoppen. Zelfs op Texel had ik nog even hoop dat het goed zou komen. Ik voelde van iedereen in ons gezin al wel dat ze mij niet meer op die manier wilden zien strijden. De afgelopen twee jaar heb ik alles gegeven, tot het laatste moment wilde ik ervoor gaan. Maar langzaam kwam toch het besef dat mijn lichaam echt niet meer wilde.”
Derek: “Ik vond het goed om samen door te gaan, als Dafne maar gelukkig was. Ik wilde haar helpen om te ontdekken of er nog kansen waren om met medici om de tafel te gaan, maar ik heb nooit gepusht om door te gaan. Dat moest ze echt zelf uitzoeken en bedenken. Ik kon wel zien dat het misschien beter was om te stoppen, maar die beslissing moest Dafne echt zelf maken.”
Ernst: “Ik vond het knap hoe Derek dat deed, want hij had er ook belang bij dat Dafne door zou gaan.”
Derek: “Dat heb ik nooit zo gevoeld.”
Dafne, lachend: “En precies daarom werkten wij ook samen.”
Karen: “Het maakte niet uit wat wij vonden, zij moest die beslissing nemen.”
Dafne: “Ik wist dat iedereen in ons gezin hoe dan ook achter mijn keuzes zou staan. Op sommige momenten had ik zelfs zoiets van: zeg nou gewoon dat ik moet stoppen, dan weet ik dat het goed is.”
Derek: “Ik was in gesprek met een videoproductiemaatschappij. Het was allemaal heel erg onder embargo, maar ik wilde wel dat er een mooie compilatievideo klaar zou liggen om met een knaller eruit te kunnen gaan op het moment dat ze het besluit had genomen. Maar ik kon tegen dat bedrijf nooit met zekerheid zeggen wanneer dat dan precies zou zijn. Misschien wordt het wel na Parijs, zei ik, maar dan hebben we in ieder geval al wat liggen.”
Ernst: “Uiteindelijk nam je de beslissing kort na de vakantie op Texel.”
Dafne: “Ik was op, was zo moegestreden, was die pijn zo zat.”
Jij bent een pionier geweest in de Nederlandse atletiek. Hebben wij in Nederland onvoldoende doorgehad hoe je als topsprintster met je lichaam om moet gaan?
Dafne: “Het is lastig als je de eerste bent en geen voorbeelden hebt. Aan de andere kant: iedereen volgt zijn eigen weg en maakt zijn eigen fouten. Ik hoop dat een nieuwe generatie hiervan kan leren.”
Ernst: “Sprinten is traumatisch voor een lichaam. Er zijn heel weinig andere sporten die zoveel van je lichaam en gewrichten vraagt. De Jamaicaanse topsprinter Shelly-Ann Fraser-Pryce werd eens gevraagd wat ze van Dafne dacht en of ze advies had. Zij zei toen: ‘Dafne moet vooral zorgen dat haar lichaam niet kapotgaat en ze moet niet te hard trainen.’”
Dafne: “Ik heb niet altijd even goed geluisterd naar mijn lijf, dacht vaak: ik ram door, het komt wel goed. Ik wilde beter worden, daarvoor moest ik voor mijn gevoel nog harder werken, nog meer afzien. Met Bart Bennema vormde ik een goede combinatie: hij remde mij af. Dat had ik met Rana Reider daarna minder, hij dacht vaak ook: ga maar door. Daar ben ik op stuk gegaan.”
Derek: “Dafne had ook niet in alle opzichten de professionele omgeving die je had moeten hebben. De Jamaicanen nemen hele teams mee naar wedstrijden: coaches, fysiotherapeuten, masseurs. Alles om een sporter te ontzien. Wij liepen vaak met zijn tweeën op een warming-upbaan. Het heeft vaak met financiën te maken, maar het zegt ook wel wat over Nederland. Ons land was er niet klaar voor om zulke grote sporthelden maximaal te faciliteren.”
Dafne: “Toch zie je uiteindelijk ook veel Jamaicanen stukgaan. Shelly-Ann is de uitzondering. Sprinters hebben vaak maar een paar jaar om te laten zien wat ze kunnen, daarna is hun lichaam op. Sinds ik ben gestopt, ben ik nog geen dag pijnvrij geweest. Maar ik heb gisteren gewoon nog gepadeld met Derek, hoor, ik wil leuke dingen blijven doen en probeer het daarom soms te negeren.”
Derek, lachend: “Ik had wat pijnlijke knieën na een zaalvoetbalwedstrijd. Jij bent pas 31 en ik 35, maar als twee kreupelen liepen we die baan op.”
Dafne: “Ik ga ervan uit dat mijn klachten minder worden met de jaren, maar er is wel veel schade. Tussenwervelschijven fungeren als een soort sponsjes om klappen op te vangen, maar die heb ik bijna niet meer.”
Legacy
‘The race stops here.’ Op 26 september maakte Dafne via Instagram bekend te stoppen.
Dafne: “Het was een opluchting, maar het voelt soms ook nog alsof ik een lange vakantie heb en over een paar weken weer moet beginnen. Ik moet de rust nog vinden.”
Een stortvloed aan reacties volgde. Ook haar concurrenten, onder wie de Britse Dina Asher-Smith, wereldkampioene op de 200 meter in 2019, en Shelly-Ann Fraser-Pryce, meervoudig wereld- en olympisch kampioen sprint, reageerden met mooie woorden. Dafne: “Ik kreeg weer een beetje dat overweldigende gevoel van na mijn wereldtitel in Beijing in 2015. Ik kreeg zoveel positieve berichten.”
Derek: “Heel bijzonder, vooral die van haar concurrenten. Die zijn niet altijd even toegankelijk als je ze tegenkomt rondom wedstrijden.”
Karen: “Ik vind het heel mooi dat Dafne zoveel waardering kreeg nadat ze bekendmaakte te stoppen, daar hoopte ik ook heel erg op, maar deze grote impact had ik niet verwacht. Ook omdat ze de laatste twee jaar al niet heel erg meer in beeld was. Wij wisten niet wat er zou gebeuren, hadden misschien ook een beetje valse bescheidenheid. Al die reacties deden me zo goed.”
Ernst: “Het verzachtte de teleurstelling.”
Karen: “Ik wist toen ook: ze zullen Dafne echt niet zo snel vergeten, ze heeft geschiedenis geschreven. Die waardering gaf ons ook het gevoel dat ze kreeg wat ze verdiende.”
Sanne: “Dat gunden wij haar ook enorm. Tijdens haar carrière is Dafne soms vergeten te genieten, dat zit ook in haar karakter. De een gunt zichzelf dat meer dan de ander.”
Karen: “Het is topsport eigen, altijd maar doorgaan. Ik kijk weleens met een soort jaloezie naar de nieuwe generatie atleten. Die lijkt successen iets meer te vieren dan Dafne ooit heeft gedaan. Ik had haar meer plezier gegund. Nadat ze in Londen in 2017 voor de tweede keer wereldkampioen werd, dacht ik: meisje, kom op, je moet dit vieren. Ze was alweer bezig met het volgende doel. Ik kon het wel tegen haar zeggen, maar praatte dan toch tegen een muur.”
Derek: “Het kan zijn dat ze er tijdens haar carrière te weinig van heeft genoten.” Lachend: “Gelukkig heeft ze nog best een lang leven voor zich om ervan te kunnen genieten.”
Dafne zette met haar prestaties de Nederlandse atletiek op de kaart. Ze was in 2013 de eerste Nederlandse vrouw die een WK-medaille veroverde door brons te pakken op de meerkamp. Twee jaar later werd ze ook de eerste Nederlandse wereldkampioene, iets wat ze in 2017 dus weer flikte.
Ernst: “Het is prachtig dat andere atleten door Dafne gingen denken: het is mogelijk om als Nederlandse atleet wereldkampioen te worden. Maar ik vind ook dat je het niet moet vergelijken met andere atletiekonderdelen.”
Sanne: “Het gaat ook om durven dromen.”
Ernst knikt: “Ze heeft laten zien dat het als Nederlander mogelijk is om ergens de beste in te zijn. Femke Bol is superieur op de 400 meter horden, Sifan Hassan doet het ook fantastisch.”
Derek: “De aandacht voor Dafne is altijd overweldigend geweest. Ik heb er altijd heel dicht bovenop gezeten, las en zag alles. Als iemand als Johan Derksen dan op tv roept: ‘Femke Bol heeft Dafne nu wel ingehaald.’ Of: ‘Femke heeft een smaller figuur waardoor ze sneller kan lopen.’ Dan zie je dat mensen context missen. Je kunt die afstanden niet met elkaar vergelijken, maar alles wordt dan wel op één hoop gegooid. We hebben in Nederland wel eens de neiging om in euforie nieuwe helden achterna te lopen en hebben dan de behoefte om ze te vergelijken. Waarom, denk ik dan.”
Dafne: “Of er was alweer een nieuwe Dafne Schippers terwijl ik er ook nog gewoon rondliep.”
Derek: “We hebben in Nederland altijd snel weer nieuwe helden nodig.”
Dafne: “Ik blijf liever op de achtergrond, denk altijd: doe maar gewoon normaal. Dat past meer bij mij. Ik ben liever bescheiden dan dat ik uitstraal: kijk mij en mijn legacy die ik achterlaat. Maar ik ben er wel trots op dat ik een nieuwe generatie kan inspireren en mensen heb weten te raken.”
Boerderijtje
Dafnes agenda is nog gevuld met allerlei verzoeken. Daarna is het tijd voor het volgende hoofdstuk van haar leven.
Dafne, lachend: “Ik ga lekker met de hond wandelen, padellen, golfen... Ik ga alles op me af laten komen en kijk wel wat de toekomst brengt. Het is goed dat de trein nu even tot stilstand is gekomen.”
Karen: “Het is de afgelopen twee jaar al een heel proces voor haar geweest. Ik denk niet dat Dafne ineens in een zwart gat terecht zal komen. Ze was al langer bezig met afscheid nemen.”
Dafne: “Het makkelijke was wel altijd: als ik een tegenslag had, ging ik gewoon weer die baan op, ik kon ervoor weglopen. Nu moet ik tegenslagen onder ogen gaan komen.”
Karen: “Jij bent een doener, kan veel dingen heel goed.” Lachend: “Zelfs in fierljeppen was je goed. Er is nog zoveel voor jou om te ontdekken.”
De WK atletiek deze zomer beleefde Dafne vanuit de NOS- studio. Samen met oud-atleet Gregory Sedoc verzorgde ze de analyses.
Dafne: “Gregory en ik kennen elkaar al zo lang. Ook op tv hebben we een klik. Het zou leuk zijn als we vaker samen op tv onze analyses kunnen geven.”
Derek: “De komende periode gaan we nadenken: wat vindt ze leuk, waarop kan ze voortborduren? Ze kan lezingen geven bij bedrijven, maar ze vindt het ook leuk om de kant van coaching op te gaan. Of misschien wil ze haar eigen gym beginnen. Er is veel mogelijk.”
Dafne: “Ik heb veel meegemaakt, mijn ervaring wil ik delen. Ook het mentale vlak wordt steeds belangrijker. Er zijn genoeg sportpsychologen, maar minder ervaringsdeskundigen. Daar kan ik op inspringen. Coaching kan breed zijn: op mentaal vlak, op de baan, of alleen al door mijn ervaring te delen. Maar ik kan ook zomaar totaal een andere kant opgaan, hoor.”
Derek: “Ik ga zelf ook nadenken wat ik wil met mijn bedrijf. Ik begeleid andere sporters, maar vond het vooral altijd waanzinnig leuk om met Dafne de wereld rond te reizen, die gekte mee te maken en daar een rol in te spelen. Het commerciële gedeelte vind ik het allerleukste, ook van de andere sporters die ik help. Van micromanagement, zoals het regelen van vluchten, opsturen van handtekeningenkaarten en de talloze verzoeken voor interviews voor spreekbeurten, word ik wat minder blij.”
Hoe denken jullie dat Dafne er over tien jaar bijzit?
Ernst: “Met kinderen.”
Karen, lachend: “Ja, met een schare kinderen en veel honden. We hebben altijd gezegd: als Dafne straks klaar is, gaat ze ergens op een boerderijtje wonen met paarden, honden en kinderen.”
Dafne, lachend: “Eerst maar eens een man tegenkomen, dat maakt het krijgen van kinderen wel makkelijker.”
Sanne, lachend: “Kinderen lijken heel leuk, zijn ze ook vaak, maar het kan ook hard werken zijn, hoor. Je mag komen oppassen op die van mij.”
Dafne: “Een hond heb ik al, dat scheelt. Een kinderwens heb ik ook. Maar mijn doelen zijn altijd zo strak geweest. Vijf jaar van tevoren stond alles al vast. Nu niet meer. Ik moet nu ineens bedenken wat ik wil, daar heb ik even de tijd voor nodig.”
Helden Magazine 69
Het verhaal met de familie Schippers komt voort uit het dubbeldikke eindejaarsnummer van Helden. De laatste editie van 2023 staat traditioneel in het teken van een terugblik op het afgelopen sportjaar, waarop Femke Bol de cover siert. De atlete blikt uitgebreid terug op het jaar waarin alles wat ze aanraakte in goud leek te veranderen. Helden ging daarnaast in Engeland op bezoek bij Nathan Aké, die met Manchester City de landstitel, FA Cup en Champions League won. Hij werd samen met zijn echtgenote Kaylee, met wie hij al sinds zijn vijftiende samen is, geïnterviewd en gefotografeerd.
In de 69ste editie van Helden komen tal van sporters aan het woord die 2023 kleur gaven. Wout Poels blikt terug op ritzeges in de Tour en Vuelta, maar ook op het verlies van ploeggenoot Gino Mäder. Golden Sisters Bente en Lieke Rogge werden samen wereldkampioen waterpolo. Femke Kok kroonde zich tot de eerste Nederlandse wereldkampioene op de 500 meter en toont zich zoals we haar niet eerder zagen. Karolien en Finn Florijn zijn gezegend met geweldige roeigenen, ze pakten allebei WK-goud; een dubbelinterview. Jeffrey Hoogland is koning op de kilometer. Hij werd voor de vierde keer wereldkampioen op ‘zijn’ afstand en verbeterde het wereldrecord. Een openhartig gesprek met de kilometervreter.
Verder pakten zeilers Bart Lambriex en Floris van de Werken een hattrick aan wereldtitels. Over zeilen gesproken: Marit Bouwmeester keerde terug na de bevalling van haar dochter in 2022 en werd meteen weer Europees kampioen. Feyenoord werd ook kampioen en Lutsharel Geertruida had daar een belangrijk aandeel in. Hij doet zijn verhaal. Joey Veerman won in 2023 de KNVB-beker en werd vader. Een gesprek met de uitgesproken voetballer over wie veel mensen een mening hebben.
Ook een verhaal over Lionel Messi en de club waar hij afgelopen zomer heen verhuisde, het Inter Miami van David Beckham. Een portret van Carlos Alcaraz, de nieuwe posterboy van het tennis die Novak Djokovic klopte in de finale op Wimbledon in dé wedstrijd van het jaar. En als laatste was het voor schaatscoach Kosta Poltavets en voetbaltrainer Anoush Dastgir juist een zwaar jaar, door de situatie in hun geboortelanden Oekraïne en Afghanistan.
Wil je het hele nummer lezen? Bestel Helden Magazine 69 via onze webshop. Geen inspirerende sportverhalen missen van onze Nederlandse sporthelden? Kies het abonnement dat bij jou past en word abonnee.
