Eliud Kipchoge (33) is de man to beat op de marathon. Helden ging bij De Filosoof langs in Kenia in aanloop naar de marathon van Londen (22 april), waar hij het op gaat nemen tegen die andere grootheden van het langeafstandlopen: Kenenisa Bekele en Mo Farah. Een gesprek over pijn, politiek en Dafne Schippers. In het gras en de bomen ligt en hangt sport­ kleding te drogen in de brandende zon. Het is elf uur ’s ochtends en de thermometer is de dertig graden al ruimschoots gepasseerd. De atleten hebben de schaduw opgezocht, zitten op witte plastic tuinstoelen onder de bomen. Rond zonsopgang hebben ze ruim twee uur lang getraind, ze herstellen nu van de inspanningen en in de namiddag gaan ze opnieuw kilometers maken. De atleten wonen met elkaar in een kamp in Kaptagat, het plaatsje in Kenia op 2200 meter boven zeeniveau dat zo’n beetje op de evenaar ligt en met het nabijgelegen Eldoret en Iten geldt als de vruchtbaarste grond wat het zaaien van marathonlopers betreft. Ze maken allemaal deel uit van het NN Running Team. Het eerste professionele marathonteam ter wereld, bestaand uit zestig atleten uit vijftien landen, werd vorig jaar geïntroduceerd door NN Group, Nike en Global Sports Communication met als doel elkaar naar grotere hoogte te stuwen. In het kamp zijn bouwvakkers druk bezig een nieuwe vleugel met appartementen te bouwen. Eerder is ook al een waterleiding aangelegd, waardoor de ijzeren deksel voort­ aan op de gevaarlijke, diepe put voor het hoofdgebouw kan blijven liggen. Goed gedrag Eliud Kipchoge, regerend olympisch kampi­oen op de marathon, is een van de atleten in het kamp. Aan alles is te zien dat hij de natuurlijke leider is. De anderen kijken naar hem. Het is niet dat de 33­-jarige atleet met de borst naar voren rondloopt of dat hij het hoogste woord heeft. Absoluut niet zelfs. Maar zijn prestaties zorgen ervoor dat wanneer Eliud spreekt, de rest luistert. “Ik ben absoluut niet de baas, hoor, probeer alleen te helpen,” zegt Eliud bescheiden als we hem vragen naar zijn rol binnen het team. ‘Egoïsme is het grote probleem in de wereld. Op een dag krijg je de beloning voor goed gedrag’ “De dag dat ik mijn coach Patrick Sang ontmoette is misschien wel het belangrijkste moment in m’n leven. Patrick is niet alleen al mijn hele carrière m’n trainer, hij is ook mijn levens­ coach. Op mijn beurt wil ik heel graag mijn kennis met anderen delen. Ik hoop dat ze beter worden dan ik ooit ben geweest.” Tijdens trainingen wijken atleten als Geoffrey Kamworor, winnaar van de marathon van New York in 2017, en tweevoudig wereld­ kampioen Abel Kirui nauwelijks van zijn zijde. Hij voedt dus zijn eigen concurrenten op. Eliud knikt: “Wij zeggen in Kenia: als je niet met verlies om kunt gaan, dan kun je ook niet genieten van je sport.” Maar individuele topsporters moeten toch ook vaak een beetje egoïstisch zijn? Eliud buigt naar voren. “Egoïsme is het grote probleem in de wereld. Er zijn veel te veel mensen die alleen met zichzelf bezig zijn. Ik geloof erin dat als je mensen helpt je daar uiteindelijk het gelukkigst van wordt. Het gaat mij er in de eerste plaats om om een goed mens te zijn. Op een dag word je beloond voor goed gedrag. Daar hoop ik in elk geval op.” Hij heft zijn vinger. “Het is trouwens een misvatting dat marathonlopers individuele sporters zijn, die tijd is echt voorbij. Tenminste, als je de top wilt bereiken. Ik voorspel dat de atleten van het NN Running Team de toon zullen zetten op de marathon. Ze zullen al de grote marathons winnen en op de WK’s en Spelen de medailles pakken. Iedereen zal geschokt zijn tot wat wij in staat zijn als we onze krachten bundelen. Door elke dag samen te trainen gaat het niveau heel erg omhoog. Alle jongens in het team rennen harder dan ze ooit hebben gedaan. En we zijn pas een jaar bezig, hè. Mijn rol is ook om de jonge jongens daar op te wijzen, dat ze elkaar moeten helpen om het maximale eruit te halen. Ik probeer iedereen bij elkaar te houden. Ja, er kan er uiteindelijk maar één winnen. Daarom leer ik de jongens verlies te accepteren.” Corveediensten Alle grote marathons hebben hem bovenaan hun verlanglijstje staan, er worden flinke sommen aan startgeld geboden. Eliud heeft het prima voor elkaar, hij is misschien wel de beroemdste sporter van Kenia, rijdt in een mooie auto en heeft een groot huis, waar hij met zijn vrouw en drie kinderen woont. Toch kiest hij er vrijwillig voor om vijf dagen per week in het kamp te logeren en er een kamer­ tje te delen met een van z’n collega’s. En hij werkt keurig zijn corveediensten af. Net als iedereen moet ook de olympisch kampioen af en toe het toilet schoonmaken, het gras maaien of de maaltijd verzorgen. “Ik kan ervoor kiezen om elke avond naar huis te rijden, naar mijn gezin. Maar het is beter om hier te zitten, omdat hier alles draait om hardlopen. Thuis is er veel meer afleiding. In het weekend ben ik bij m’n vrouw en kinde­ren, doordeweeks bel ik ze elke dag als ze uit school komen. Ik loop ook hard voor de toekomst van mijn kinderen.” Als het aan Eliud ligt, gaan dochter Lynne van elf en zoons Griffin en Gordon van zeven en vier hem achterna. “Ik moedig hen aan ook hard te gaan lopen, omdat ik hen een mooi en goed leven toewens. Ik weet wat hardlopen mij heeft gebracht. Vrijheid. Rust. Natuurlijk voel ik m’n spieren, maar in m’n hoofd ben ik vrij. Het is de 21ste eeuw, er is zoveel aflei­ding, maar als ik ren, ben ik echt gelukkig.” Zendeling Zijn bijnaam luidt De Filosoof, in het kamp zit hij geregeld met zijn neus in de boeken. “Ik ben rustig, denk goed over dingen na, kom misschien over als een wijs man. Ik lees graag over politiek, zaken en leiderschap. Op mijn beurt laat ik me inspireren door mensen die een verschil hebben gemaakt.” Oud­-topvoetballer George Weah werd in januari dit jaar gekozen als president van Liberia, hardloopicoon Haile Gebrselassie bemoeide zich in het verleden met de politiek in Ethiopië. Eliud weet welke vraag er komen gaat, schudt bij voorbaat al lachend zijn hoofd. “Ik heb niet echt politieke ambities. Ze bewonderen me in Kenia misschien als sport­ man, maar ik denk niet dat ze tegen me op zullen kijken zodra ik me met politiek bemoei. Wat ik wil is mijn naam gebruiken om mensen te helpen. Ik wil de filosofie van hardlopen over de hele wereld verkondigen. Soms geef ik geld zodat kinderen hun school kunnen betalen. Na mijn hardloopcarrière wil ik mijn eigen foundation beginnen, mensen – vooral jongeren ­ het belang van sport bijbrengen, vertellen dat ze door hard te lopen gelukkig kunnen zijn en langer kunnen leven. Het zorgt ook voor verbondenheid. Je rent samen, krijgt er vrienden door. Er is heel wat werk aan de winkel, gelet op de onrustige politieke situatie in de wereld op dit moment. Eliud knikt. “De Brexit in Europa, de politieke situatie in Amerika, politieke onrust in delen van Azië, landen in Afrika waar mensen elkaar naar het leven staan. Op elk continent zijn er andere opvattingen, de mensen in Europa kijken weer heel anders tegen zaken aan dan Aziaten. Ik droom van een tijd waarin mensen het beu zijn om negatief te denken. En wat te denken van alle stress, in deze tijd moet alles steeds beter en sneller. Als iedereen zichzelf ’s ochtends de tijd gunt om een half uurtje hard te lopen, dan zijn alle problemen zo de wereld uit. Daar ben ik echt van overtuigd. Wie hardloopt voelt zich goed, is vrolijk, positief en heeft geen zin om ruzie te maken. En je blijft ook nog eens langer leven.” Het NN Running Team, waarvoor ook Kenenisa Bekele en Nederlands beste marathonloper Abdi Nageeye uitkomen, dient als lichtend voorbeeld. Eliud zegt lachend: “Ethiopiërs, Aziaten, Europeanen, Kenianen; we helpen elkaar omhoog.” Pijngrens Eliud begon al op heel jonge leeftijd met hardlopen. Elke dag rende hij ’s ochtends drie kilometer naar school en ’s middags weer terug naar de boerderij van zijn ou­ders. “In Kenia is het normaal dat kinderen naar school rennen.” Om de familie te helpen ging hij buiten schooltijd geregeld op de fiets naar de markt om melk te verkopen. Eliud leek voorbestemd ook boer te worden. Totdat Patrick Sang, in de jaren negentig wereldtop op de steeplechase, hem ontdekte. In 2003 werd hij wereldkampioen veld lo­pen bij de junioren. Datzelfde jaar debu­teerde hij bij het WK op de baan. Op zijn achttiende stuntte Eliud met goud op de 5000 meter in Parijs, bleef in de eindsprint Hicham El Guerrouj en Kenenisa Bekele voor. Op de Spelen van 2004 pakte hij brons op de 5000 meter achter de twee mannen die hij een jaar eerder had geklopt. En vier jaar later was het olympisch zilver op dezelfde afstand, achter Bekele. Na het missen van de Spelen van 2012 maakte Eliud de overstap naar de weg en daarop kwam zijn talent nog beter tot z’n recht. Hij liep in 2013, bij zijn debuut op de marathon, meteen een parkoersrecord van 2.05,30 in Hamburg. Bij zijn tweede marathon in Berlijn, ook in 2013, werd hij tweede, 38 tellen achter Wilson Kipsang die een wereldrecord van 2.03.23 liep. Daarna waren er in Rotterdam (2014), Chicago (2014), Londen (2015), Berlijn (2015), Londen (2016) en Berlijn (2017) alleen nog eerste plaatsen. En hij pakte de enige nog ontbrekende olympisch medaille in Rio: goud op de marathon. Het was niet zo vreemd dat Nike bij Eliud uitkwam voor het project Breaking2. Het sportmerk wilde na jaren van voorbereiding laten zien dat het mogelijk was een marathon binnen twee uur te lopen. Eliud ging in de ochtend van 6 mei 2017 samen met Zersenay Tadese en Lelisa Desisa van start op het Formule 1­circuit van Monza. Waar de andere twee het tijdschema al snel los moesten laten, bleef Eliud lang op koers. Een vlak en strak parcours, razend­ snelle hazen die elkaar afwisselden, speciale sportdrank, hypermoderne schoenen en aerodynamische strips op de benen ten spijt slaagde Eliud er net niet in om de barrière te slechten. Hij finishte in 2.00.25. “Ik vond het een geweldig project. Ik wilde iedereen laten zien dat als je ergens echt in gelooft, je het voor elkaar kunt krijgen. Hoewel het me net niet lukte om de marathon binnen twee uur af te leggen, heb ik toch laten zien dat het onmogelijke toch echt mogelijk is.” Zijn tijd werd niet erkend als wereldrecord, omdat het geen officiële wedstrijd betrof. De tijd die nog altijd in de boeken staat als toptijd is de 2.02.57 die Dennis Kimetto op 28 september 2014 in Berlijn liep. Het persoonlijk record van Eliud is acht tellen langzamer, gelopen in Londen 2016. “Mijn doel is om het wereldrecord een keer te verbreken,” zegt Eliud. Eliud denkt dat ook bij een officiële marathon binnen afzienbare tijd sneller dan twee uur gelopen gaat worden. “Het is niet zo dat het menselijk lichaam zo’n tijd niet aankan. De blokkade zit in het hoofd. Mensen die in de sport dingen hebben gepresteerd van wie niemand dacht dat het kon, blonken uit doordat zij wel heel sterk geloofden dat ze het onmogelijke waar konden maken. Mensen zijn gewend om in onmogelijkheden te denken. Nou, als je denkt dat iets toch niet gaat lukken, dan gebeurt het ook niet. Wat hardlopen betreft: als jij niet gelooft dat je een bepaalde tijd kunt lopen, verkrampen de spieren al.” Eliud buigt voorover op z’n witte tuinstoel en vervolgt zijn betoog. “Je hebt lichamelijke en mentale pijn. Natuurlijk doet het pijn om zo hard te lopen, maar je moet een manier vinden om die pijn uit te schakelen, om door die pijngrens heen te gaan. Als dat je lukt, dan zijn de mogelijkheden ook onbegrensd. Succes ligt voorbij de pijngrens. Je moet denken: die pijn is tijdelijk, straks krijg ik er heel mooie dingen voor terug. De mensen die bang zijn voor die pijn, gaan Het Beest ook niet verslaan. Van lichamelijke pijn ben je zo weer af, maar mentale pijn is dodelijk voor een atleet. Marathon is een mindgame.” Dafne Schippers Het gesprek komt op Dafne Schippers, de enige blanke vrouw die overeind blijft in de door donkere atleten gedicteerde sprintwereld. Ze won sinds 2015 twee wereldtitels en olympisch zilver op de 200 meter, WK­ zilver en brons op de 100 meter. “Dafne is het bewijs dat je niet in grenzen moet denken, dat is mede waarom ze zo goed is. Zij heeft zich niet neergelegd bij de gedachte dat een blanke niet kan winnen van donkere sprinters. Kijk eens hoe goed Dafne is op de 100 en 200 meter,” stelt Eliud. Meteen haalt hij de oude discussie aan dat de marathonlopers uit Kenia en Ethiopië onverslaanbaar zijn. “Marathon­ lopers moeten net zo denken als Dafne. Ja, van huis uit hebben de langeafstandlopers uit Kenia en Ethiopië een voorsprong doordat ze al van jongs af aan hardlopen. Maar die achterstand is in te halen als je leeft en traint op de juiste manier. Het is hetzelfde als de achterstand die wij in Afrika hebben met voet­bal op de Europese landen. Jullie voetballen al vanaf jullie vijfde, krijgen goede training. Als wij goede faciliteiten en coaches hebben, kunnen we het gat dichten, maar het begint ermee dat een Afrikaans jongetje ook gelooft dat hij een heel goede voetballer kan worden. Er zijn genoeg hardlopers uit Europa en Azië die naar Kenia komen om te trainen. Zij leven en trainen op onze manier en lopen harder dan ze ooit hebben gelopen. Kijk naar die jon­gen die onlangs het Europees record pakte.” Eliud bedoelt Sondre Norstad Moen, die in december in Japan 2.05.48 liep. Drie tenoren Eliud leeft toe naar een nieuwe, grote uit­ daging. Op zondag 22 april zullen de ogen weer op hem gericht zijn. En niet alleen op hem. Tijdens de marathon van Londen verschijnen gelijktijdig de drie tenoren van het langeafstandlopen aan de start. Eliud, olympisch kampioen marathon, winnaar van acht van de negen marathons waarin hij van start ging en volgens velen de beste marathon­ loper van zijn generatie, zal het opnemen tegen Kenenisa Bekele, drievoudig olympisch kampioen, wereldrecordhouder op de 5000 en 10.000 meter en de een na snelste marathonloper met een tijd van 2.03.03, en Mo Farah, viervoudig olympisch kampioen op de 5000 en 10.000 meter. Bij elkaar won het trio achtmaal olympisch goud en twaalf wereldtitels. Daarnaast doen ook nog Abel Kirui, tweevoudig wereldkampioen marathon, en Ghirmay Ghebreslassie, wereld­ kampioen marathon 2015 en winnaar van de marathon van New York in 2016, mee. Het is de wedstrijd waar de atletiekwereld voor gaat zitten. De marathon leeft als nooit tevoren, er wordt harder gelopen dan ooit. Eliud wordt weleens bestempeld als de Usain Bolt van de klassieke afstand. Hij glimlacht, is de eerste die aangeeft dat hij heel anders in elkaar steekt dan de Jamaicaanse showman die houdt van het leven in de schijnwerpers. “Ik prefereer een low­profile leven. Maar wel een low­ profile leven met een grote impact.” Helden Magazine 41 Het verhaal van Eliud Kipchoge komt voort uit Helden Magazine 41 waar Wesley Sneijder de cover siert. Sneijder is niet langer international. In een exclusief interview doet hij zijn verhaal vanuit Qatar. ‘’Ik ben nog hetzelfde straatschoffie’’. Verder in de 41ste editie van Helden, voetbaltrainer Phillip Cocu over zijn indrukwekkende carrière, wielrenner Laurens ten Dam over de Giro en Tom Dumoulin, paralympisch triatleet Jetze Plat, voetbalster Jackie Groenen over haar studie en nog meer, de zusjes Smulders over de wereldtop van de BMX, voetballer Kevin de Bruyne, voetballer Lasse Schöne, oud-wielrenner Johan van der Velde, oud-tenniser Raemon Sluiter, de paravolleyballers over hun droom de paralympische Spelen in Tokio en oud-voetballer Khalid Boulahrouz ontmoet Barbara Barend en spreekt over hun innige band, ons land en het Marokkaanse WK-elftal. Krijg jij geen genoeg van alle inspirerende sportverhalen? Kies het abonnement dat bij jou past én wordt abonnee. Zo ontvang je telkens de nieuwste edities op je deurmat, voordat het sportblad in de supermarkten te vinden is. Wil je een Helden Magazine cadeau doen? Het is ook mogelijk om een abonnement cadeau te doen, deze abonnementen lopen automatisch af. Daarnaast zijn de recentste exemplaren ook gemakkelijk te bestellen via onze webshop.

Haar honger is nog niet gestild. Drievoudig olympisch kampioene Ranomi Kromowidjojo gaat door tot en met Tokio. In aanloop naar het EK zwemmen in Glasgow (van 3 tot en met 9 augustus) leggen we haar tien foto’s voor. 10 augustus 2008 Femke Heemskerk, Inge Dekker, Marleen Veldhuis en Ranomi Kromowidjojo (v.l.n.r.) winnen olympisch goud op de 4x100 meter vrije slag in Peking. “Dit vind ik zo’n toffe foto, die komt nog geregeld voorbij. Hij is alweer tien jaar oud, niet normaal hoe snel de tijd gaat. Ik stond nog aan het begin, was met m’n zeventien jaar het jonkie van de ploeg. Op m’n eerste Spelen meteen goud, zo gaaf. We wisten dat het kon. Een paar maanden eerder hadden we bij de Swim Cup een wereldrecord gezwommen. Maar het was de tijd van de snelle pakken, er werden heel vaak records gezwommen. We werden daarom niet bestempeld als favorieten, hoewel we zelf vonden dat we dat wel waren. Mijn broer riep op de tribune tegen een groep Amerikanen nog: ‘Zet je geld maar op Nederland.’ Hij werd raar aangekeken. Een paar minuten later was dat anders.” Jullie werden omgedoopt tot de Golden Girls, een paar jaar lang waren jullie onverslaanbaar als estafetteteam. Inge en Marleen zijn inmiddels gestopt, mis je hen? “Sterker, Inge en Marleen zijn moeder. Marleen heeft zelfs vier kinderen en woont aan de andere kant van de wereld. Natuurlijk mis ik dit team, het was heel bijzonder wat we met z’n vieren hebben meegemaakt. Het heeft ons een band voor het leven bezorgd. Ik zou Inge, Femke en Marleen ook typeren als vriendinnen.” Rond 10 augustus staan jullie elk jaar samen nog stil bij deze gouden olympische plak, toch? “Femke is degene die ons er elk jaar via de app aan herinnert. Ik denk dat ik die gouden medaille in Peking nog veel meer ga waarderen als ik straks klaar ben met zwemmen.” Je hebt heel wat titels gewonnen, op welke plek komt deze in jouw ranglijst? “Hij staat niet bovenaan. De gouden medailles van Londen staan op één, daarna komt deze.”  24 juni 2017 Ranomi Kromowidjojo op audiëntie bij paus Franciscus. “Dit was bijzonder. Ik zwem altijd graag in Rome en vorig jaar kreeg ik de vraag of ik op audiëntie bij de paus wilde. Nou, dat wilde ik wel. Al snel volgde een officiële uitnodiging. Ik was trouwens niet de enige, de hele zaal zat vol. Die arme man moest maar handjes blijven schudden. Hij gaf me trouwens een stevige hand! Wat hij zei, weet ik niet meer precies. Ik weet nog wel dat het hartstikke warm was die dag. Een graad of dertig. Ik moest wel m’n kleding van het Nederlands team aan.” Wat voor rol speelt het geloof in jouw leven? “Ik ben niet katholiek opgevoed, niet gedoopt, in die zin heb ik ook niet echt iets met de paus. M’n vader is met de islam opgevoed en m’n moeder christelijk, maar ze hebben mijn broer en mij vrijgelaten in wat we geloven. Ik geloof niet in een man met een lange witte baard die mij straft omdat ik hem niet bedank voor het eten of omdat ik op zondag zwem, maar geloof wel dat er ‘iets’ is. En ik geloof in het gezegde: wie goed doet, goed ontmoet. In het zwemmen maak ik heel veel mensen mee die wel heel erg gelovig zijn. Vooral de Amerikanen. Je ziet heel wat zwemmers voordat ze van start gaan nog snel een kruisje slaan. Ik ben van mening dat je je prestaties toch vooral te danken hebt aan jezelf. Daarom zeg ik altijd: ik geloof in mezelf. Neemt niet weg dat ik denk dat er meer is dan hier op aarde, dat er dingen zijn die wij niet kunnen zien.” Wist de paus wie je was? “Nee. Paolo Barelli, voorzitter van de Italiaanse en Europese zwembond, fluisterde hem in, zoals je op de foto ziet. En weet je? Zonder dat ik iets met de paus heb, voelde ik wel een soort van energie nadat ik hem had ontmoet. Ik zwom die middag ook heel hard.” Lachend: “Misschien had hij me toch zijn zegen gegeven. Of het was een zonnestraaltje van boven.” Helden Magazine 41 Het eerste gedeelte van het verhaal van Ranomi Kromowidjojo komt voort uit Helden Magazine 42 waar Dafne Schippers de cover siert. Schippers leeft onder een vergrootglas sinds dat ze in 2015 voor de sprint koos. En dat is wennen. ‘’Ik ben er wel achter dat ik geen robot ben’’ Verder in de 42ste editie van Helden, is er veel aandacht voor de Tour de France. Topsprinter Dylan Groenewegen, eerste Nederlandse Tourwinnaar Jan Janssen, superster Peter Sagan en Servais Knaven, ploegleider van Chris Froome komen allemaal voorbij in het Tourgedeelte. Dirk Kuyt blikt terug op zijn carrière, hockeysters Lidewij Welten en Frédérique Matla over het WK Hockey, motorcrosser Jeffrey Herlings, oud-voetballer Glenn Helder en Barbara Barend ontmoet Hans van Breukelen Krijg jij geen genoeg van alle inspirerende sportverhalen? Kies het abonnement dat bij jou past én wordt abonnee. Zo ontvang je telkens de nieuwste edities op je deurmat, voordat het sportblad in de supermarkten te vinden is. Wil je een Helden Magazine cadeau doen? Het is ook mogelijk om een abonnement cadeau te doen, deze abonnementen lopen automatisch af. Daarnaast zijn de recentste exemplaren ook gemakkelijk te bestellen via onze webshop.

Mohammed Ihattaren is dé revelatie van 2019 en een van de grote talenten van Generatie Z. Mo groeide uit tot een van de belangrijkste krachten van PSV en koos definitief voor het Nederlands elftal. Maar er was ook verdriet. In het najaar overleed zijn vader. “Voor een jongen van zeventien heb ik veel meegemaakt.” De Herdgang. Een donderdagochtend in december. Mohamed Ihattaren is klaar met een uitlooptraining en neemt plaats voor het interview. De avond ervoor won PSV op het nippertje de bekerwedstrijd tegen tweededivisieclub GVVV. De aanvallen­de middenvelder besliste de wedstrijd diep in de verlenging. Nauwkeurig en zonder enige twijfel schoot hij de 2­-1 binnen. Toeval of niet, wie zoekt op de naam Ihattaren, komt uit op de betekenis: de oplettende. Mo: “O ja? Nog nooit van gehoord. Maar nu je het zegt: in het veld ben ik wel scherp. Als ik een kans zie, grijp ik die.” Bluf Hij was dé voetbalrevelatie van 2019 en het grootste talent van Nederland, kopten de kranten. Zijn ontwikkeling ging ra­zendsnel. Ineens was Mo een ster. “Ik heb tegen mijn vrienden gezegd: ik ben en blijf dezelfde Mo, dus tegen mij hoef je niet anders te doen. Mijn vrienden kunnen nog steeds gewoon met mij chillen. Je mag me ook aanpakken of een grap met me uithalen. Daar lig ik niet wakker van. Je hoeft niet per se lief tegen me te zijn. Doe zoals je bent, dat siert een mens.” Mohamed Ihattaren is niet meer weg te denken uit de basis van PSV. En dat terwijl hij amper een jaar geleden, op zestienjarige leeftijd, zijn debuut maakte in de eredivisie. Thuis tegen FC Groningen. “Ik wist altijd al dat ik op mijn zestiende ging debuteren. Dat was geen bluf, maar de honger die ik had om de top te bereiken. Als ik andere spelers van zestien zag debuteren, dan zei ik: dat ga ik ook doen. Een beetje iedereen uitdagen. Sommigen geloofden er niet in, maar de meeste jongens op straat, met wie ik nu nog dagelijks contact heb, zeiden altijd: ‘Jij gaat op je zestiende debuteren.’” Inmiddels prijkt hij bovenaan lijstjes met statistieken. Zo brak Mo het record van de Braziliaanse Ronaldo, hij is nu de jongste doelpuntenmaker ooit van PSV in een Europees hoofdtoer­nooi. “Dat vind ik wel mooi, natuurlijk. Alhoewel ik er niet op let. Ik denk niet voor de wedstrijd: vandaag ga ik eens even dat record verbreken.” Kanaleneiland Mohamed Ihattaren werd op 12 februari 2002 geboren in Utrecht. Hij groeide op in Kanaleneiland in een groot Marokkaans gezin met vier oudere broers en een zus. “Ik ben eigenlijk gewoon een nako­mertje. Mijn zus is zeven jaar ouder dan ik en na mij de jongste. Mijn moeder wilde voor mijn zus graag nog een extra meisje. Maar ja, toen kwam ik. Weer een jongetje, een teleurstelling. Dan moeten we het maar met Mo doen, dachten ze.” Lachend: “Maar ik ben wel de knapste van allemaal, dat weten ze wel.” In een huis met vier oudere broers werd Mo als het moest terechtgewezen. “Ik had geregeld een grote mond tegen mijn broers. Maar die corrigeerden me meteen. Het had geen zin om geintjes uit te halen. Al konden ze me nooit slaan omdat ik de jongste was. Dan wilden ze uithalen en dachten ze toch: ah, kan niet, hij is nog zo jong, dit gaat te ver.” Normen en waarden waren belangrijk in huize Ihattaren. “Thuis praatten we Arabisch. Ons werd geleerd dat respect en mensen helpen belangrijk is. Als ik bijvoorbeeld tot laat buiten was en ik kreeg ruzie met iemand dan moest ik net zolang buiten blijven tot het opgelost was. We zijn heel lief­devol. Als iemand ziek was en je was daar thuis, dan bleef je daar totdat je alles voor diegene had gedaan. Zo zijn wij. Wij steunen iedereen. We hadden het totaal niet breed, maar mijn ouders gaven heel veel liefde. Daar stonden we in Utrecht ook bekend om. 'Ik keek mijn moeder in haar ogen aan, zei tegen haar in het Arabisch: Ja? Ze knikte 'ja' met haar hoofd. Ik heb dat vervolgens in het Nederlands herhaald tegen de bondscoach' Het was leuk om in Kanaleneiland op te groeien. Veel mensen schrikken altijd een beetje bij het horen van de naam van die buurt. Maar ik rij er geregeld nog naartoe, gewoon om even de sfeer te proeven. Voor een jongen van zeventien heb ik veel meegemaakt daar. De wijk heeft verschillende kanten. Het kan er ook heel snel misgaan, dat heb ik ook in mijn omgeving meegemaakt. Jongens met wie ik dagelijks aan het voetballen was, zijn afgegleden richting drugs en criminaliteit.” Vader Mustapha Ihattaren werkte in een grote frisdrankenfabriek en moeder Ihattaren zorgde voor de kinde­ren. School en hard werken stonden op de eerste plaats. De oudste zonen hadden naast school een krantenwijk. Alleen voor Mo werd een uitzondering gemaakt. “Mijn hele leven stond al snel volledig in het teken van voetbal. Maar dan ook voor honderd procent. Ik heb ook nooit nagedacht over een opleiding of studeren. Ik had maar één doel voor ogen en dat was profvoetballer worden, al was het op één been.” Al gauw had de familie in de gaten dat de kleine Mo talent­ vol was. “In Utrecht was ik al bezeten van de bal. Iedere vrije minuut van de dag was ik buiten aan het voetballen.” Zijn veertien jaar oudere broer Adil schreef Mo in bij voetbal­ vereniging SV Houten, al mocht dat officieel niet omdat Mo woonachtig was in een ander postcodegebied. Eén keer mocht hij meetrainen. Toen de trainers hem in actie zagen, wisten ze genoeg. Nog geen drie maanden later, Mo was acht, klopte PSV aan de deur. Ajax en Feyenoord volgden, maar vader en moeder Ihattaren hadden hun woord al gegeven aan PSV. Daarbij speelde ook Ibrahim Afellay een grote rol. “Afellay was vroeger echt mijn grote idool. Zeker toen hij bij Barcelona speelde. Door hem ben ik eigenlijk naar PSV gegaan. Hij is ook een Marokkaan uit Utrecht die naar PSV is gegaan. Ik had ook bij andere clubs kunnen spelen, maar tegen Ibi keek ik echt op. Een Marokkaan uit Utrecht die het heeft gemaakt.” Zijn moeder wilde niet dat haar jongste zoon iedere dag heen en weer moest met de trein en dus regelde PSV een huis voor het gezin in Eindhoven. “Mijn broers zijn destijds niet mee­ verhuisd naar Eindhoven, die bleven in Utrecht. Ze hadden hun eigen werk, maar kwamen wel elk weekend langs. Of doordeweeks op een avond. En af en toe gingen we zelf terug in de weekenden. Ik voelde altijd hun steun. Iedereen had een rol op zich genomen om mij te geven wat nodig was.” Mo’s oudste broer Yassir (33) verhuisde na een tijdje naar Eindhoven. Hij zegde zijn baan als geschiedenisleraar in Over­vecht op en ontfermde zich over Mo. Hij begeleidt hem nog altijd persoonlijk. “Maar eigenlijk hebben ze allemaal heel veel voor me gedaan. Ik weet dat mijn broers hun eigen din­gen vergaten om mij blij te zien. Daar wil ik ze ook echt voor bedanken, ik zal nooit vergeten wat zij voor mij hebben gedaan. Zonder hen had ik dit nooit kunnen bereiken. Dat wil ik natuurlijk terugbetalen. De ene broer heeft me overal naartoe gebracht, de ander schreef me in bij m’n eerste voet­balclub SV Houten. En weer een ander is kapper, die knipt me altijd voor de wedstrijden. Ik heb ook een broer die apotheker is. Dat is de slimste van het gezin. Ik ben zo trots op hem. En mijn zus is echt mijn grootste fan. Ik heb haar een seizoenkaart gegeven, ze zit ieder weekend op de tribune. Nog steeds zie ik mijn broers en zus bijna iedere dag. Ze maken tijd voor me vrij, ook als ze het druk hebben. We hebben een heel hechte familie.” Kippenvel Maar de belangrijkste persoon in zijn carrière was misschien wel zijn vader. Na een lang ziekbed overleed Mustapha Ihat­taren in oktober aan de gevolgen van kanker. “Door hem ben ik gekomen waar ik nu sta. Ik ben blij dat hij nog van mijn doorbraak bij PSV heeft kunnen genieten. Inmiddels heb ik zijn overlijden een plek kunnen geven, maar het blijft moei­lijk. Je kunt wel zeggen: na een tijd gaat de pijn weg, maar deze pijn gaat nooit weg. De liefde die ik voor m’n vader had, gaat ook nooit meer weg. Nog iedere keer voor een wedstrijd moet ik aan hem denken. Of voor het sla­pen gaan. Ik huil niet zo snel, maar het verdriet voel ik wel.” De eerste wedstrijd na het overlijden van zijn vader speelde Mo met PSV uit te­gen FC Utrecht. Hij kreeg minutenlang applaus van de Utrecht­fans uit ‘zijn’ stad. “Het raakte me enorm. Ik moest huilen op het veld. Het laat zien dat voetbal ook verbindt. Ik vind het nog steeds moei­lijk om erover te praten. Het is iets wat ik nooit zal vergeten, die enorme steun die ik heb gekregen, ook hier bij PSV, van spelers, trainers, stewards, supporters. Zelfs de mensen die ik niet kende binnen de club lieten wat van zich horen.” In Utrecht ving ook de Marokkaanse gemeenschap de familie op. “Veel buurt­ genoten zijn bij ons komen eten. De moskee zat vol, de straten waren vol, zelfs de Nederlandse politie heeft gehol­pen om parkeerplekken te regelen voor mensen. Ze zorgden ervoor dat het veilig was in de buurt. Ook voor mij, dat mij niks overkwam. Mijn vader is in Marokko begraven, mijn vrienden zijn ook meegereisd. Ik zal niet vergeten wat de mensen voor ons hebben gedaan. Ik krijg weer kippenvel als ik erover praat.” Alhoewel Mo er nooit heeft gewoond, voelt hij zich sterk verbonden met het land van zijn ouders. “Tijdens het laatste WK had ik kippenvel toen Marokko speelde. Het was ook mooi om mijn moeder te zien die vol trots en met open mond naar de wedstrijden keek. Natuurlijk, ik ben ook geliefd in Marokko. Toen ik naar Marokko ging voor de begrafenis van mijn vader, werd ik ook heel goed behandeld. Ik ga er elk jaar op vakantie, zodat ik één blijf met het land.” Zijn vader kwam uit het dorp Rouadi, in het noorden van Marokko. Veel meer dan zand is er niet, zag ook Mo. “Ik heb er een waterput gedoneerd. Rouadi bestaat uit zand, wat huizen en een moskee. Kinderen rennen een beetje op straat rond. Als mijn ouders hadden besloten om daar te blijven, dan was er van mij weinig terechtgekomen, dat besef ik goed.” Maar een waterput is niet genoeg. Mo wil meer doen voor zijn tweede thuisland en is voorzichtig bezig met het maken van plannen. “Als ik een keer ergens een veldje mag neerleggen, doe ik dat in Marokko. Maar ik wil veel meer dan dat. Ik droom ervan om grote dingen te doen. Wat precies weet ik nog niet. Wij voetballers redden geen mensenlevens, dus we moeten op een andere manier goed doen. Ik wil in ieder geval kinderen aansporen om te bewegen, zorgen dat ze gaan voetballen. En hen kleding en schoenen geven. Ik wil dat ze het goed hebben.” Ronald Koeman Sinds het overlijden van zijn vader is de band met zijn moeder nog hechter geworden. “Mijn moeder en ik wonen nu samen in een appartement in Eindhoven. Overal waar ik ben, daar is zij. Als ik naar Utrecht ga, dan rijdt ze mee, als ik terugkeer naar Eindhoven gaat ze ook weer mee. Na de training ga ik altijd meteen naar huis, dan heeft zij gekookt. Als het echt vroeg is, rijden we naar Utrecht en als het wat later is, dan blijven we in Eindhoven. Dan kijken we tv of we gaan even naar buiten, de stad in. Of we gaan winkelen. Daar houden moeders van, hè. Dan wacht ik rustig in een hoekje van de winkel tot ze klaar is. We zijn niet van elkaar weg te slaan.” Mo noemt haar een voetbalkenner. “Ze vindt het mooi als ik scoor.” Lachend: “Ik luister eigenlijk nooit naar haar voetbal­tips, maar als ze zegt: ‘Meer schieten’, dan heeft ze wel gelijk.” Niks gebeurt zonder goedkeuring van zijn moeder. “We maken samen keuzes. Als mijn moeder iets niet wil, als ze bijvoorbeeld niet wil dat ik voor een bepaalde club ga spelen, dan gebeurt het niet.” Zo ook zijn beslissing om niet voor het Marokkaanse elftal uit te komen, maar om definitief voor het Nederlands elftal te kiezen. “De hele familie moest er een goed gevoel bij hebben. We zijn mijn carrière met zijn allen, als familie, begonnen, dan moeten we de keuzes ook samen blijven maken tot het eind van mijn loopbaan. Zeker na het overlijden van mijn vader betrek ik mijn moeder, maar ook de rest, overal bij. Beslissingen nemen we met het hele gezin.” Het hele land leek een mening te hebben over de keuze van Mo. Maar daar liet hij zich niet door afleiden. “Ik luister nooit naar mensen die verder van me afstaan. Wat de buitenwereld en de journalisten verder vinden, boeit me weinig. Daar ben ik heel nuchter in. Laat iedereen maar lekker praten. Die programma’s op tv kijk ik ook nooit. Voetbal speel ik zelf, dus dat hoef ik achteraf niet nog eens te zien of erover te horen.” De keuze was voor Mo niet moeilijk. “Ik wist altijd wel wat ik wilde. PSV en de KNVB waren al jaren goed voor me. Bovendien heeft Nederland zo’n mooie selectie. Virgil van Dijk, Georginio Wijnaldum, Memphis Depay, Frenkie de Jong, Matthijs de Ligt. Het zijn allemaal toppers. Het lijkt me geweldig om onderdeel van dat team uit te maken. We kunnen de komende jaren op EK’s en WK’s ook echt voor de prijzen gaan spelen. Ik heb er met vrienden als Donyell Malen en Georginio Wijnaldum en natuurlijk mijn oude trainer Mark van Bommel over gesproken. Zij adviseerden mij ook voor Oranje te kiezen.” De beslissing werd genomen en medegedeeld op de Herdgang, toen Mo met zijn moeder tegenover Ronald Koeman zat. “De bondscoach wilde een uitspraak van me. Ik keek mijn moeder recht in haar ogen aan, zei tegen haar in het Arabisch: ja? Toen knikte ze ‘ja’ met haar hoofd. En heb ik dat vervolgens in het Nederlands herhaald tegen de bondscoach.” Maar ook de Marokkaanse bond trok aan Mo. “Ze wilden me graag hebben. Soms hoor je wilde verhalen over geldbedragen, maar dat is onzin. Er was respect voor mijn beslissing. Natuur­lijk ben en blijf ik ook Marokkaan, alleen speel ik voor het Nederlands elftal.” Zijn debuut hoopt hij in maart te kunnen maken, als het Nederlands elftal oefenwedstrijden speelt tegen Spanje en de Verenigde Staten. “Met Ronald Koeman heb ik geen afspraken gemaakt over mijn debuut. Maar als ik blijf presteren bij mijn club, dan moet het goed komen.” Voetbalwetten Voorlopig zet Mo dus zijn zinnen op PSV, de club waar hij de jeugdopleiding doorliep. “PSV geeft me veel vertrouwen en dat heeft me enorm geholpen. Ik ben en was niet altijd de makkelijkste. Ook niet in de jeugd. Op voetbalgebied kon ik irritant zijn. Ik wilde altijd mijn zin hebben. Als het even niet liep, dan gooide ik er met de pet naar. Mijn familie heeft me toen keihard aangepakt en gezegd dat ik mijn toekomst aan het verkloten was. Ik maakte het te makkelijk voor mezelf, dacht te vaak: die wedstrijd beslis ik toch wel met een mooie actie. Ik was niet arrogant, maar te makkelijk. Moest leren iedere minuut honderd procent te geven. Ben nu echt een team­ speler geworden, dat was ik vroeger totaal niet. Uiteindelijk moet dat om het niveau te halen van de toppers.” Ondanks de doorbraak van Mo kende PSV geen makkelijke periode. De ploeg werd in het najaar uitgeschakeld in Europa en de resultaten in de competitie vielen tegen. Twee dagen voor de nipt gewonnen bekerwedstrijd tegen GVVV werd trainer Mark van Bommel ontslagen. “Een ontslag van een trainer was wel iets nieuws voor mij. Ik was verbaasd over de beslissing van de PSV­leiding, maar ik weet dat er keiharde voetbalwetten zijn als het sportief slecht gaat. Persoonlijk raakte het me wel. Ik had een heel goede band met Mark van Bommel en zijn vertrek heeft me pijn gedaan. Hij is wel degene die me de kans heeft gegeven en zoveel vertrouwen in mij had. Tijdens de ziekte en het overlijden van mijn vader was hij er ook voor me. Ik kon altijd bij hem terecht en hij steunde en troostte mij. Ik heb toen een andere Mark van Bommel leren kennen dan het beeld dat de buitenwacht van hem heeft. Niet hard en kil, maar warm. Ik ben ook blij dat ik een ­op ­een afscheid heb kunnen nemen. Dat was best een emotioneel moment. Hij was voor mij meer dan alleen een trainer, ook de man die naast mij stond in de moeilijkste momenten van mijn leven tot nu toe. Tijdens de ziekte en het overlijden van mijn vader.” Toch is het plezier op het veld niet verdwenen sinds zijn vertrek. “Het hoort erbij. We hebben een mooie en goede ploeg, de resultaten komen weer. We hebben genoeg goeie spelers en ik kan het ook met allemaal goed vinden. Wij probe­ren elkaar scherp te houden en naar een hoger niveau te tillen. We praten veel met elkaar.” Een buitenlands avontuur lonkt nog niet. “Ik doe niet aan carrièreplanning. Natuurlijk hou ik van de mooie clubs in Spanje, Duitsland of Engeland en ik wil ooit voor zo’n grote club uitkomen. Vroeger keek ik graag naar Barcelona, dat tiki- taka-spel. Maar ik zeg je eerlijk: ik kijk niet veel naar andere wedstrijden. Ik volg wel af en toe Luka Modric en ik vind Frenkie de Jong het heel goed doen. En Lionel Messi is natuur­lijk niet normaal. De beste van allemaal.” Familiezaak Hoe het ook loopt in de carrière van Mo, naar zijn Utrechtse roots zal hij ooit weer terugkeren. Al beseft hij dat hij als Marokkaan ook altijd te maken zal heb­ben met vooroordelen. “Ik krijg bijna dagelijks discriminerende woorden over me heen. Op straat. Voor de deur van mijn moeder. Overal. En dan de poli­tie. Sinds ik mijn rijbewijs heb, word ik bijna ieder weekend wel aangehouden. Zeker in Eindhoven, in Utrecht is dat wat minder. Een jonge Marokkaan kan blijk­baar niet in een mooie auto rijden. Maar goed, wat moet ik eraan doen? Al word ik er soms wel gek van. Ik probeer altijd maar vriendelijk te blijven. Ondanks deze vooroordelen mogen we trots zijn dat we in Nederland leven. Mijn vader zei dat ook altijd. De manier waarop ik ben opgegroeid, wil ik later ook aan mijn kinderen meegeven. Niet dat zij ineens heel luxe moeten leven omdat papa het goed heeft gedaan als voetballer. Dat gaat niet gebeuren. Ze krijgen alles wat ze willen, maar ze moeten er wel voor werken. Je leert er niks van als je alles in de schoot geworpen krijgt.” Zijn familie is Mo eeuwig dankbaar. “Ik hoop dat ik ze heb kunnen terugbetalen met hoe het nu met me gaat. Ik wil de eer van de familie, van onze achternaam, hooghouden. Maar ik wil nog wel mooiere dingen doen voor de familie. Stiekem hoop ik zo snel mogelijk een familiezaak te openen. Een eettent in Utrecht. Met groot de naam Ihattaren op de gevel. Waar ieder­ een mag aanschuiven en het één grote gezellige boel is.” Helden Magazine 50 Het eerste gedeelte van het verhaal van Mohamed Ihattaren komt voort uit Helden Magazine nummer 50, waar op het moment van uitkomen een nieuw decennium is begonnen. Voor Helden een goed moment om jonge, nieuwe sporthelden te belichten. Sportman van 2019 Mathieu van der Poel draait alweer even mee, maar is net 25, wat jong is voor een wielrenner. De alleskunner siert de 50ste cover. In deze editie is er uitgebreid aandacht voor Generatie Z. Er zijn al tal van voetballers die na de eeuwwisseling zijn geboren, zijn doorgebroken of op het punt staan dat te doen. Onder meer Orkun Kökcü en Myran Boadu komen aan het woord. Daarnaast blikten wij aan de hand van afbeeldingen terug met de assistent-trainer van Feyenoord, John de Wolf. Heeft oud-aanvoerster Mandy van den Berg het plezier in het voetbal weer teruggevonden én lees je over de cultclub van Andries Jonker en Co Adriaanse. Verder in de 50ste editie van Helden gingen we langs bij schaatsster Esmee Visser en haar vriend Daan Olivier. Legden we het supertalent, Remco Evenepoel, negen namen voor én gaan we op wereldreis met baansprinter Theo Bos, die graag zijn carrière ‘rond’ wil maken. Daarnaast kan meerkampster Anouk Vetter weer lachen, nadat ze in 2019 door een diep dal ging, is de 21-jarige Griek: Stefanos Tsitsipas de nieuwe ster in het tennis, gaat Victoria Koblenko langs bij judoka Noël van ’t End én verteld Yara van Kerkhof, hoe haar wereld compleet instortte. Krijg jij geen genoeg van alle inspirerende sportverhalen? Kies het abonnement dat bij jou past én wordt abonnee. Zo ontvang je telkens de nieuwste edities op je deurmat, voordat het sportblad in de supermarkten te vinden is. Wil je een Helden Magazine cadeau doen? Het is ook mogelijk om een abonnement cadeau te doen, deze abonnementen lopen automatisch af. Daarnaast zijn de recentste exemplaren ook gemakkelijk te bestellen via onze webshop.