Nooit eerder bracht een zwemmer ons land zo in vervoering. Er heerste elfstedenkoorts, maar wel midden in de zomer. Zijn glorieuze zwemtocht bracht ruim 6,5 miljoen euro op voor kankeronderzoek. Victoria Koblenko ging op bezoek bij Maarten van der Weijden, bij wie in 2001 leukemie werd geconstateerd en die in 2008 olympisch kampioen openwaterzwemmen werd. Snak je al naar een mediastop? "Het grappige is dat er vorig jaar na mijn Elfstedenzwemtocht meer aandacht in de pers was dan nu. Er is natuurlijk meer te vertellen als je het net niet haalt. Vorig jaar had ik er alles aan gedaan, maar het lukte niet. Geld inzamelen lukte desondanks wél. Er was een soort compassie. Iedereen gunde het me en hoe kon het dan toch niet lukken? Nu lukte het dus wel. In principe is 'het halen' een saai verhaal. Vorig jaar ws het lijden groter, toen werd ik bijna als een soort messias onthaald." Hoe verklaar je de nationale trots die ons land in z'n greep hield tijdens je zwemtochten? "Ik weet geen andere tocht ter wereld die van zo'n onschatbare emotionele waarde is. Er is bij ons een collectief verlangen naar een Elfstedenzwemtocht. Het moest wel aandacht krijgen toen ik besloot die te gaan zwemmen en daardoor had het inzamelen van geld ook meteen kans van slagen. Achteraf heb ik zelfs nog onderschat wat de waarde van de Elfstedenzwemtocht is. In Friesland is het echt iets magisch. Met de verhalen van opa en oma over de tocht groeien kinderen daar op. Het zit echt in het bloed van de Friezen. Dat is de reden waarom de Friezen langs de kant stonden. Er is een hele nieuwe generatie die de Elfstedenzwemtocht namelijk alleen van de verhalen kent." Leukemie Vorig jaar was er sprake van hallucinaties en sukkelde je af en toe in slaap in het water. Dit jaar sprak je van ‘genieten’. Heb je jezelf dit jaar overwonnen? “‘Overwinnen’ vind ik altijd een lastig woord...” Is dat een directe associatie met het overwinnen van leukemie? “Ja. Ik was negentien toen ik ziek werd. De vorming van wie ik ben, heeft plaatsgevonden in het ziekenhuis. Ik heb een jeugd gehad met vele doelen: hard studeren, hard zwemmen. En door de ziekte ben ik weggetrokken uit de haast van de dag, uit de dagelijkse deadlines. Het leven is een sneltrein; je moet dingen doen, omdat je bent ingestapt. En voor je het weet is het vijf jaar later. Maar heb je de dingen gedaan die je echt wilde doen? Ik ging door mijn ziekte heel erg in het nu leven. In het ziekenhuis dacht ik al: hoe zou ik mijn tijd besteden als ik het geluk heb dat ik herstel?” Hoe ben je gaan geloven dat het geluk is dat je de ziekte hebt overleefd? “Er zijn mensen die willen geloven dat je er zelf iets aan kunt doen. Dat is een fijne gedachte, dat ze tegen de ziekte kunnen ‘vechten’ of ‘ervoor gaan’. Ik kon er in het ziekenhuis helemaal niets meer mee. Ik was moe en lui. Medepatiënten zetten fitnesscircuitjes op om fit te zijn voor de volgende chemokuur en ik had daar geen zin in. Met die vorm van controle had ik niets.” Wat was jouw manier? “Het accepteren van onzekerheid. Als ik vijftien jaar eerder die vorm van leukemie had gehad, was mijn overlevingskans nul. En toevallig was er voordat ik ziek werd een experiment geweest dat aansloeg. De stamcellen van mijn zus matchten niet, transplantatie van mijn eigen stamcellen wel. Er was een Nederlandse arts die daarmee als eerste ter wereld experimenteerde. Vanuit zijn passie bedacht hij die methode. Niemand wist wat er zou gebeuren, hij waakte naast zijn eerste patiënten. Die methode sloeg aan en is nu een reguliere behandeling geworden. Dat dat bij mij samenkwam, was wel geluk. Het zou oneerlijk voelen om hier zelf credits voor te accepteren. Ook naar de patiënten die het niet hebben gered.” 'Het is een stukje pech dat ik de ziekte kreeg en een stukje geluk dat ik mocht genezen, zo zie ik het' Heb je iets aan je sportersmentaliteit gehad tijdens je herstel? “Er is een fabel dat als je positief denkt, je sneller herstelt. Bij andere patiënten zag ik dat het eerder een extra last werd. Zo van: o jee, ik heb weer een negatieve gedachte gehad vandaag. Mijn arts zei dat hij de grootste optimist had zien sterven en de grootste pessimist het zien redden. Het is een stukje pech dat ik het kreeg en een stukje geluk dat ik mocht genezen, zo zie ik het.” Hype Hoeveel impact heeft die periode nog op je? “Voordat ik ziek werd, dacht ik dat het leven altijd voort zou duren. Ik ben met m’n neus op de feiten gedrukt. Dat besef van vergankelijkheid vind ik niet erg. Het is fijn dat het eindig is, want dat geeft haast. Het moet nú. Het is zingeving. Het heeft me zo gevormd tot wie ik ben dat ik mezelf zou verloochenen als ik het hoofdstuk kanker zou afsluiten.” Hoe zwaar drukt de overlevingsschuld op je? “Het is niet iets wat mijn dagen zwaar maakt. Ik voel wel die pijn. Maar ik ben geïnteresseerd in het waarom van de pijn. Het is een signaal dat het goed is dat ik daar nog iets mee moet.” Wat moet je er nu nog mee? “Ik zou graag blijven inzamelen voor kankeronderzoek. De vraag is nu: maar hoe?” Je hebt eerder voor deze vraag gestaan... “Vorig jaar leverde 163 kilometer zwemmen 5 miljoen euro op. Ik ging bij de experts polsen of ik het nog een keer zou moeten doen. Alle marketingmensen die ertoe doen, heb ik gesproken. Zelfbeschouwing is lastig als je de tocht zelf zwemt. De 11stedenzwemtocht was in marketingtermen een hype. De theorie zegt dat je een hype kunt creëren. Maar of dat een jaar later opnieuw lukt, daar was niet iedereen zeker van.” Wat gebeurde er in je hoofd waardoor je tegen adviezen om het niet te doen, in bent gegaan? “Dat ontstond. We waren ‘meezwem-events’ aan het opzetten om geld in te zamelen. Maar die misten het vuur. Begin dit jaar zag ik dat dat het niet ging worden. En toen dacht ik: ik ga gewoon nog een keer de Elfstedenzwemtocht doen, al haal ik maar een fractie op van vorig jaar. Zelfs een tiende van het bedrag van vorig jaar – toch een half miljoen – was gaaf. Dat gaf ineens veel ruimte.” Hoe was het voor je ouders om bij de finish te zijn? “Mijn ouders waren er niet bij toen ik olympisch kampioen werd in Peking. Mijn vader vond dat je het beter voor de tv kon zien. Daarom was het zo dierbaar om deze finish samen te beleven.” Wazige situatie Kent zo’n monsterlijke zwemtocht ook een monsterlijk trainingsschema? “Nou, men overschat hoeveel ik train. Vanaf september tot december 2018 heb ik niet veel gezwommen, daarna zwom ik elke week drie á vier keer een uurtje. Twee keer heb ik een groot stuk gezwommen. Zo heb ik het IJsselmeer in veertien uur op en neer gezwommen in koud water.” Wat verkoeling als afwisseling van je werk als raadslid van de gemeente Waalwijk? “Raadslid zijn daagt me uit om na te denken over bredere maatschappelijke zaken dan zwemmen of fondsenwerving. De verkenningstocht in het politieke veld vind ik interessant.” Zie je voor jezelf in de toekomst een grotere politieke rol weggelegd? “De keuze om fulltime actief te zijn in de politiek is een heel grote stap. Ik ben een paar keer met Kamerleden meegelopen. Ze hebben een bewonderenswaardige baan, ik weet niet of ik het leuk zal vinden en of ik het zou willen. Maar voorlopig breid ik mijn verkenningstocht verder uit. De politiek is een gave wereld als je een verschil wil maken.” Verschil maken heeft soms een hoge prijs. Voor de Spelen trainde je vijftien uur per dag en sliep je thuis in een hoogtetent. Dat kostte je in januari 2008 je relatie. “Ik was gefocust op mijn doel. Elke dag trainde ik zeven uur, op woensdag trainde ik alleen ’s ochtends. Hoe langer ik in een tentje zat, des te beter. Op woensdag kon ik er nóg langer in blijven zitten.” 'Op trainingskamp heb ik Daisy gebeld en verteld dat onze relatie onverenigbaar was met het doel - olympisch goud - dat ik nastreefde' Maar je vrouw hoopte dat jullie misschien uit eten zouden kunnen gaan op haar verjaardag. “Ik deed dat niet. Ik wilde achttien uur in dat tentje zitten, want ik wilde op mijn best zijn bij de Spelen van 2008. Op trainingskamp in Venezuela voelde ik me bevrijd, omdat ik daar dingen kon doen die ik moest doen. Toen heb ik Daisy gebeld en verteld dat onze relatie onverenigbaar was met het doel dat ik nastreefde.” Wist je toen dat de breuk tijdelijk zou zijn? “Nee.” Wat is liefde? “Dat je samen jezelf kunt zijn.” Wat is daarvan het meest ultieme voorbeeld? “Vorig jaar, op de zondag van mijn Elfstedenzwemtocht. Hoe Daisy mij die dag het water in praatte, toen ik eigenlijk niet meer wilde. Ze vertelde me: hoe langer je zwemt, des te beter dat was voor mijn doel, geld ophalen voor kankeronderzoek. Daisy liet me toen weer even inzien, waarom ik dingen doe. Kijk, voor de Spelen bestond mijn dagelijks leven uit zeven uur zwemmen en vijftien uur in een tentje zitten. Dat was voor een buitenstaander geen fijn leven. Maar ik herinner me dat ik het een fijn bestaan vond. Lang wist ik niet waarom ik dat fijn vond. Maar ik ben erachter gekomen wat voor mij het leven mooi maakt. Dat ik, als ik ergens voor ga, mijn stinkende best moet doen om ergens het maximale uit te halen. Dát is wie ik was.” Was? Of ben je nog altijd zo? “Misschien ben ik het nog wel een beetje, ja. Ik won in 2008 olympisch goud. Dat was toch ook wel het meest ultieme excuus dat ik voor mezelf mocht gaan?” Maar toen had je ineens dat heilige doel bereikt, hoe was dat? “Er was geen ander doel meer. Het was een wazige situatie. Net als nu. De weken na mijn 11stedenzwemtocht zijn veel lastiger dan de weken voorafgaand. Ik voel me nu minder comfortabel, kan moeilijk genieten van het feit dat het gelukt is.” Bezetenheid Een paar maanden na de olympische titel, op het podium van het Sportgala waar je net was verkozen tot Sportman van het Jaar, maakte je bekend dat je stopte. Je vertelde dat je geen slaaf meer wilde zijn van je prestatiedrang. Is dat gelukt? “Dat ik werd verkozen tot Sportman van het Jaar was de bekroning van mijn prestatiedrang. Terwijl ik juist een vriend van me bewonderde die geëmigreerd was naar Nieuw-Zeeland, naar de natuur en de rust. Ik benijdde hem om die rust en tevredenheid.” Maar is dat doel intussen gehaald, heb je rust en tevredenheid gevonden? “Ik ben extreem tevreden met Daisy en waar ik nu ben. Alleen besef ik dat ik die tevredenheid enkel vind als ik iets kan veranderen of ergens bezeten van raak. Ik vind het fijn als die trein, waar ik ben opgestapt, wel lekker hard gaat.” Is zo’n zwemtocht voor jou dan de trein of juist even eruit stappen? “Het proces naar de Elfstedentocht toe is de sneltrein, maar het zwemmen zelf is er absoluut uit stappen. Ik wil de extremen van het leven opzoeken.” Als je mag kiezen: zwemmen en veel geld ophalen of niet zwemmen en net zoveel ophalen? Wat doe je dan? “Dat weet ik niet zo goed. Het zwemmen is wel wie ik ben. Als ik zwem, voel ik dat ik leef. Alleen weet ik niet hoelang ik dat leuk blijf vinden.” En hoelang mag Daisy het leuk blijven vinden? “Zo’n beslissing voor een Elfstedentocht maken we nu wel echt samen. Al heb ik het in het begin voor haar stilgehouden toen ik besloten had dat ik hem voor de tweede keer wilde gaan zwemmen...” Waarom? “De vraag is of ik nog een leuke man en een leuke vader ben als die bezetenheid doorgaat in het gezinsleven. We hebben gepraat en ‘onderhandeld’ over hoe we mijn droom konden inkleden, zodat zij ook de ruimte kreeg om te zijn wie ze wil zijn. Het getuigt van grote wijsheid dat Daisy de discussie tot na de zwemtocht wilde uitstellen.” Helden Magazine Krijg jij geen genoeg van alle inspirerende sportverhalen? Kies het abonnement dat bij jou past én wordt abonnee. Zo ontvang je telkens de nieuwste edities op je deurmat, voordat het sportblad in de supermarkten te vinden is. Wil je een Helden Magazine cadeau doen? Het is ook mogelijk om een abonnement cadeau te doen, deze abonnementen lopen automatisch af. Daarnaast zijn de recentste exemplaren ook gemakkelijk te bestellen via onze webshop.

Joep Wennemars (20) is hard bezig om uit de schaduw van vader Erben te treden. De wereldkampioen bij de junioren maakte de overstap naar Jumbo-Visma en heeft zich meteen aan de wereldtop genesteld. Waar eindigt dit? We bespreken met hem een elftal mensen die hem helpen, inspireren en die hij bewondert. Renate Wennemars “Waar zou ik zijn zonder mijn moeder? Nergens. Ze is mijn steunpilaar. Mijn moeder weet door mijn vader al wat het is om een topsporter in huis te hebben. Doordat ze het nu voor de tweede keer meemaakt, weet ze precies wat ik nodig heb en hoe ze me kan helpen. Ze staat altijd voor me klaar. Tegelijkertijd zorgt ze thuis voor de balans. Ze trapt bij mij en mijn vader op de rem, want dat is soms nodig. Mijn moeder kan dingen soms ook relativeren, want dat is thuis af en toe ook nodig. Mijn moeder is fit en atletisch gebouwd, maar zegt soms dat ze niet zoveel met schaatsen en met sport überhaupt heeft. Des te knapper is het dat ze eerst mijn vader en nu mij in alles steunt. Ik heb er ook bewondering voor dat zij haar tv-carrière heeft opgegeven om mijn vader maximaal te ondersteunen tijdens zijn schaatscarrière. Toen ik werd geboren stopte mijn moeder bij de tv. Ze maakte tot die tijd tv programma’s bij RTL en Veronica en dat deed ze goed, hoor ik nog steeds van mensen die het kunnen weten. Ik heb er ook nog weleens een paar uitzendingen van haar teruggezien. Er staan nog video’s op YouTube van RTL Travel, dat ze samen met Floortje Dessing deed. Daarna werd ze ‘de vrouw van’, heeft ze de hele loopbaan van mijn vader mee moeten maken. Toen mijn vader stopte, kwam er voor mijn moeder rust, voor zover dat bij ons kan... En wat denk je? Tien jaar nadat mijn vader stopte met schaatsen, begon het hele riedeltje voor haar opnieuw met mij. Eigenlijk laat ik te weinig zien hoe ik haar waardeer. Ik heb toevallig van de week een doosje Merci chocolaatjes voor haar gekocht. Dat verwachtte ze niet echt van mij, dus dat was wel leuk.” Niels Wennemars “Mijn broertje is net zo’n atleet als ik. Niels heeft wel geschaatst, maar vond het niet spannend genoeg. Hij is twee jaar geleden aangestoken door het motorcrossvirus. Niels bleek best wel talent te hebben en ons hele gezin kwam in een wereldje terecht waar wij niks van wisten. Het trekt een heel ander soort publiek dan het schaatsen. Ik vergelijk ze altijd een beetje met de shorttrackers, dat zijn ook meer de waaghalzen. Maar zoals het bij ons altijd het geval is: wij doen dingen niet een beetje, het is alles of niks. Binnen de kortste keren had Niels ook een motor, hij zat bij een team en er moest drie keer per week gecrost worden aan de andere kant van het land. Mijn vader en m’n broertje waren hele dagen weg voor het motorcrossen. Niels had de ambitie uitgesproken dat hij de beste wilde worden en dus hielp mijn vader hem om dat te worden. Compromisloos en met honderd procent inzet. Het ging goed met Niels, hij kreeg te horen dat hij talent had. Maar op een gegeven moment ging hij hard onderuit. Zijn schouder was kapot, maar hij herstelde snel. In de eerstvolgende wedstrijd ging het opnieuw mis, hij liep een compressiebreuk in zijn knie op. Dat was een serieuze blessure. Niels is net hersteld, maar de ongelukken hebben hem wel een beetje aan het denken gezet. Ik zie dat hij erg geschrokken is, dus ik weet niet hoe het nu allemaal verder gaat. Ik vind het mooi om te merken dat Niels trots op mij is en ik vind het leuk om te zien dat hij ook zo gedreven kan zijn in van alles. Wat mijn band betreft met Niels: die mag nog wel wat hechter worden. We schelen tweeënhalf jaar, hebben allebei net de puberteit achter ons gelaten, dus de band zal naarmate we ouder worden automatisch hechter worden, schat ik in.” Erben Wennemars “De afstanden waar ik voor mijn gevoel het meest op kan bereiken, zijn de 1000 en 1500 meter. Niet geheel toevallig waren dat ook de afstanden waar mijn vader goed op uit de voeten kon. 'Kijk, als ik niet kon omgaan met de druk van de achternaam Wennemars, was ik sowieso niet geschikt voor topsport' Ik ben door mijn vader natuurlijk begonnen met schaatsen. Stond op jonge leeftijd al op het ijs, nam het schaatsen meteen al erg serieus, maar ik was toen ik klein was nooit een heel bijzonder talent. Ik kon leuk schaatsen, maar er waren altijd jongens die drie koppen groter waren en die veel harder gingen. Mijn oma noemde mij als zij mij zag schaatsen altijd ‘Meneer Wijdbeens’, naar het typetje van André van Duin. Dat sloeg op de manier waarop ik destijds schaatste. Achter mijn rug om noemden anderen mij daarna ook zo. Helden Magazine 65 Het eerste gedeelte van het verhaal van Joep Wennemars komt voort uit Helden Magazine 65. Er is volop aandacht voor de wintersporten én ook voor voetbal. Frank Rijkaard geeft sinds lange tijd weer eens een interview en spreekt onder meer over Cruijff, het Nederlands elftal en Lionel Messi. In deze editie lees je ook een uitgebreid interview met Lois Abbingh en Tess Lieder – voorheen Wester -. De handbalcollega’s zijn vriendinnen, schoonzussen en sinds kort ook allebei moeder. Daarnaast spraken we met Dávid Hancko en Kristyna Pliskova. De een is een grote aanwinst voor Feyenoord, de ander is toptennisster. Én een gesprek met de populairste schaatser van dit moment, Jutta Leerdam. Verder interviews met de succesvolste Nederlandse olympiër ooit: Ireen Wüst, de eerste keeper op het afgelopen WK: Andries Noppert, twee grootheden in het rolstoeltennis: Diede de Groot en Esther Vergeer én shorttrackster Xandra Velzeboer gaat als een komeet. Ook heeft het voetbalvirus nog altijd Guus Hiddink in zijn greep, werden Marc van de Kuilen en Luuk Veltink vrienden door het noodlot, verteld Juul Franssen over haar strijd met de judobond, spreekt Victoria Koblenko met olympisch kampioen openwater Ferry Weertman én staat bondscoach van de Oranjevrouwen: Andries Jonker stil bij De Nachtwacht. Wil je het hele nummer lezen? Bestel Helden Magazine 65 via onze webshop. Geen inspirerende sportverhalen missen van jouw Nederlandse sporthelden? Kies het abonnement dat bij jou past en word abonnee.

Hakim Ziyech is de architect van Ajax. In zijn eerste seizoen bleek de 24-jarige Marokkaan de missing link waarnaar werd gezocht in Amsterdam. Helden volgde hem het hele seizoen, tot en met de finale van de Europa League, en zag hem uitgroeien tot dé smaakmaker. “Ik ben bij Ajax in alles completer geworden, als mens en als voetballer.” Zijn moeder zit op de tribune in Stockholm voor de Europa League-finale. Voor het eerst komt ze naar haar zoon kijken. Maar de hoofdrol kan Hakim Ziyech dit keer niet opeisen. Met een dikke wang staat hij op het veld tegen Manchester United. Al een paar dagen heeft hij last van zijn gebit. “Foutje van de tandarts,” zegt hij na afloop. United-coach José Mourinho heeft gezien dat juist de spelmaker geen ruimte moet krijgen, want ook de Portugese succescoach weet waartoe Hakim in staat is als je hem de tijd geeft om z’n voeten te laten spreken. Het blijft stil. Manchester United wint met 2-0 en na afloop zoekt Hakim naar antwoorden. “We hebben een mooi seizoen gehad, maar een finale wil je natuurlijk winnen,” kan hij alleen maar uitbrengen. De medaille die klaar lag voor de verliezers heeft hij al niet meer om z’n nek. Ondanks de verloren Europa League-finale zal er getrokken gaan worden aan spelers van Ajax, maar al voor de finale sprak Hakim zich uit dat hij graag nog minimaal een jaar deze jonge ploeg bij elkaar ziet blijven. “Ik denk dat het het beste voor me is om nog één of twee jaar in Nederland te blijven, hoop ook echt dat dit Ajax-elftal bij elkaar blijft. Ik weet niets van de laatste Europese successen uit de jaren 90 onder Louis van Gaal met spelers als Dennis Bergkamp en Patrick Kluivert, want toen was ik nog te jong en het is meer een journalistending om er steeds weer over te beginnen. Dus kan ik alleen maar hopen dat we deze ploeg bij elkaar kunnen houden, dan kunnen hier nog mooie dingen gebeuren.” “Ik ben niet op stap geweest. Na een wedstrijd kom ik door de adrenaline slecht in slaap en heb toen thuis wat filmpjes gekeken en nog een paar uur geslapen.” Het is 5 mei als Hakim aanschuift op De Toekomst. Een dag eerder was hij de grote man in de thuiswedstrijd tegen Olympique Lyon. In de met 4-1 gewonnen galavoorstelling die wereldwijd lof heeft geoogst zorgde Hakim voor drie assists. Andermaal was hij man of the match. Europa heeft in de halve finale van de Europa League kunnen zien hoe hij zich de afgelopen maanden heeft ontwikkeld. Hakim is relaxed, niet meer de eigenzinnige, soms nukkige goaltjesdief die hij bij FC Twente leek te zijn. In Amsterdam is hij op zijn 24ste getransformeerd in een persoonlijkheid op het veld en in de kleedkamer. Tijdens de training geeft Hakim een knuffel aan Kenny Tete en hij slaat een arm om Jairo Riedewald. Hij staat klaar voor jonge spelers die het even moeilijk hebben, omdat trainer Peter Bosz hen in tegenstelling tot voorganger Frank de Boer niet als vaste basiskrachten ziet. Van vermoeidheid is niets te merken bij Hakim, als the day after het gebak rondgaat in de kantine van het trainingscentrum en spelers omhelsd en geknuffeld worden. Sommige oud-spelers hebben tranen in hun ogen. Hakim krijgt een schouderklopje van Simon Tahamata. Het doorgaans buitengewoon kritische Ajax-icoon Sjaak Swart knuffelt hem. Als je wint, heb je bij Ajax veel vrienden. Bij Ajax wordt alles uitvergroot. Twee nederlagen en de club staat in brand en bij succes mag er graag hardop gedroomd worden over nieuwe successtory’s en zijn de gouden tijden uit de vorige eeuw nooit ver weg. Bij geen enkele Nederlandse club is die prestatiedruk hoger dan bij Ajax. Nieuwe spelers hebben het in Amsterdam altijd bijzonder moeilijk met die druk van kritische fans en volgers. Bij Hakim lijkt het omgekeerde het geval, hij wordt alleen maar sterker in dat extreme prestatieklimaat en laat een voor velen verrassende andere kant zien: de sociale Hakim die jonge spelers de weg wijst in de keiharde wereld die het profvoetbal ook is. Hakim heeft op zijn 24ste al het nodige meegemaakt, hij begrijpt hoe hard en meedogenloos het leven kan zijn. Het is hem zeker niet aan komen waaien. Als voetballer was zijn talent onmiskenbaar, toch ging het bij SC Heerenveen en FC Twente niet altijd van een leien dakje. “Het eerste half jaar bij Ajax was aanpassen, maar ik voel me nu sterk. Ik ben hier in alles completer geworden,” erkent hij, “in de eerste plaats als voetballer, maar daarnaast als mens. Hoewel Ajax een moeilijke club is, omdat iedereen je kritisch volgt en je moet presteren. Iedere dag weer. Peter Bosz is samen met Alfred Schreuder, met wie ik bij FC Twente goed heb gewerkt, de beste trainer die ik gehad heb. Schreuder leerde mij in Enschede dat ik me niet druk moest maken om wat anderen van mij vonden. Wat voor mij goed voelde, was dat de shit die er toen was bij FC Twente, geen enkele invloed op mijn spel had en dat topclubs als Ajax en PSV mij graag wilden halen. Dat is een leerproces. Als je je te druk maakt, dan gaat het tussen je oren zitten. Ik heb in mijn leven veel tegenslag gehad en dan is het altijd tof als je je verhaal kwijt kunt en je gesteund weet. Dat anderen jou een zetje kunnen geven op momenten dat het moeilijk is. Topvoetballer is soms een eenzaam beroep. Waar ik bij Ajax jonge spelers als Kasper Dolberg, Riedewald, Tete of anderen kan helpen, zal ik dat zeker doen. Die jongens kunnen altijd op mij rekenen. Dat weten ze ook. Riedewald en Tete zitten in een lastige periode, spelen weinig en zitten daardoor soms best in de put. Ik probeer ze dan zoveel mogelijk te steunen. Als die jongens dan tegen Lyon zo fantastisch presteren, doet mij dat ook goed. Dat raakt me zelfs." 'Ik denk dat het het beste voor me is om nog één of twee jaar in Nederland te blijven' "Wat ik ook heel leuk vind is om het Marokkaanse supertalent Abdelhak Nouri te helpen. Appie en ik zitten altijd naast elkaar in de kleedkamer en we zien elkaar elke dag. We zijn als broers. Als hij wat heeft, kan hij altijd bij mij terecht. En dat doet hij ook. Mijn weg naar de top was niet makkelijk. Ik hoop dat Appie wat kan leren van mijn verhaal.” Ook in december, vlak voor de winterstop, gaat het over die voor velen zo verrassende sociale rol van Hakim in dit Ajax. Dit keer is de bestuurskamer van De Toekomst de locatie van het gesprek. Hij zit er op die druilerige vrijdag ontspannen bij. Hippe bril op zijn neus en uitgesproken in de antwoorden. “Ik doe geen moeite om altijd een aardige jongen te zijn, ben mezelf en dat voelt het best. De keiharde leerschool op weg naar de top heeft me gevormd.” Geboren en opgegroeid in een wijk in Dronten waar het keihard knokken was tegen de verleiding van criminaliteit en drugsgebruik; Hakim Ziyech maak je niks wijs. Hij kent de straat met alle gevaren, weet hoe makkelijk jonge voetballers de fout in kunnen gaan. De verkeerde vrienden, het uitgaansleven. Zeker als je vader, zoals bij de toen nog maar 10-jarige Hakim, overlijdt aan de gevolgen van spierziekte MS. “Het was niet makkelijk, maar ik ben altijd sterk in m’n schoenen blijven staan. Je moet de juiste mensen om je heen hebben, die je als het fout dreigt te gaan op je nummer kunnen zetten. Bij mij was dat mijn familie. Een schop onder je kont is soms veel beter dan alleen maar van mensen horen hoe goed je wel niet bent. Soms is er een harde confrontatie nodig om je op het goede pad te houden. Ik zeg altijd wat ik denk. Daarom ben ik best lastig voor trainers. Ik heb wel ingezien dat juist de lastige jongens het vaak redden in het leven, die hebben het juiste karakter, hebben schijt aan kritiek en willen altijd de beste zijn. De jaknikkers redden het vaak niet.” Bij Ajax valt voor Hakim alles op z’n plaats. Hij is verlost van de rechterflank en heeft zijn centrale positie op het middenveld, strooit met assists, scoort ook nog eens makkelijk en laat jonge spelers beter spelen. Daarnaast neemt hij geen sluiproutes meer in het stadion, zoals hij in zijn − buiten het veld lastige − laatste seizoen bij FC Twente deed om de journalisten te ontlopen. Tegenwoordig plaatst hij prima teksten in werkelijk iedere microfoon. Eigenlijk is Ajax voor hem precies op het goede moment gekomen. “Ik wilde weg uit Enschede, bij FC Twente was geen prestatieklimaat. Er was daar geen eerlijkheid. Tegen de een zeiden ze dit en tegen de ander dat. Daar had ik geen trek meer in. Dan word ik vervelend. De laatste maanden daar heb ik me afgesloten van de club en vooral hard gewerkt en goed gespeeld om een transfer af te dwingen. Als ze iets zeiden, gaf ik zo’n blik van: laat me met rust. En dat deden ze dan ook.” De transfer naar Ajax ging moeizaam. Technisch directeur Marc Overmars vond aanvankelijk dat Ajax genoeg middenvelders had, maar na een slechte competitiestart en mislukte kwalificatie voor de Champions League, tekende Hakim toch in Amsterdam. Onder druk van fans, media en ook trainer Peter Bosz wilde de Ajax-directie de komst van de dringend gewenste creatieve middenvelder niet meer tegenhouden. Er werd elf miljoen euro voor Hakim betaald. Ook PSV was in de race, maar daar durfden ze het niet aan met de jonge Marokkaan die achtervolgd werd door verhalen over zijn lastige karakter en moeizame omgang met trainers en de buitenwereld. “Ik had in eerste instantie ook een streep door Ajax gezet, daar ben ik eerlijk in. Er was contact met PSV dat me hebben wilde, maar uiteindelijk zeiden ze bij die club dat ik mentaal niet bij de ploeg paste. Het boeit me niet meer waarom ze dat gezegd hebben, want ik zit nu prima bij Ajax. Ik vind dat je een speler moet halen op basis van zijn kwaliteiten, niet op basis van wat anderen zeggen. Ajax bleef over als enige optie. Ik vond dat ik nog niet klaar was om op mezelf te gaan wonen in het buitenland. Wat voetballen betreft wel, maar ik moet me er verder ook goed bij voelen, want als ik me niet goed voel, dan kan ik niet presteren. Zo eenvoudig is het. Het is een totaalpakket.” Op zijn 24ste stond Hakim in de finale van de Europa League tegen Manchester United, terwijl nog geen tien jaar geleden een dramatisch gesprek met zijn moeder en op een-na-oudste broer Faouzi voorkwam dat hij van de ene op de andere dag zou stoppen met voetballen. Bij Heerenveen vonden ze Hakim maar lastig en ook om hem heen in Dronten lagen de verleidingen op de loer. “Veel mensen weten niet dat je heel veel moet laten als jonge voetbalprof, die denken dat je een goed leven hebt met veel geld en aandacht. Bijna niemand weet welke offers je moet brengen. Zeker als je jong bent en je vrienden leuke dingen ziet doen, dan ben ik toch wel zo eerlijk om te zeggen dat ik er door afgeleid raakte van het voetbal. Mijn plezier was weg. Op mijn zestiende kreeg ik bij Heerenveen geen contract, terwijl ik een van de betere spelers was. Dat was het moment dat stoppen heel dichtbij kwam. Mijn broer heeft me toen keihard aangepakt, hij en m’n moeder waren echt bang dat ik zou afglijden richting drugs en criminaliteit. De straat lokte. Voor vooral Faouzi bestond er niet de optie dat ik zou stoppen. Hij zei dat ze al zoveel tijd en aandacht in mij hadden geïnvesteerd dat hij eiste dat ik alle tegenslagen zou overwinnen. En mijn moeder wees me erop dat ik het ook voor mijn vader moest doen, die overleed op mijn tiende. Dat raakte mij diep. Ik besloot terug te knokken. Vanaf dat moment merkte ik dat mensen die achter mijn rug negatief over me spraken, mij eigenlijk alleen maar sterker maakten. Dankzij de hulp van mijn familie heb ik voor het voetbal gekozen en daar hoorde een serieus leven bij. Ik haal de kracht altijd uit de band met mijn familie en juist voor hen wil ik slagen als topvoetballer. Ik ben blij dat ik ook iets voor mijn moeder terug kan doen. Het overlijden van mijn vader was natuurlijk heel zwaar voor mijn moeder. In alles. Ze heeft toen keihard moeten werken. Alleen heeft ze moeite om nu grote dingen van mij aan te nemen, daar is ze te trots voor.” Hakim is tegenwoordig een rolmodel. In Dronten is hij ambassadeur van de stichting SOEP!, wat staat voor Samen Op Expeditie met Poen. Hakim gaat in zijn geboortestad langs trapveldjes en is soms gewoon op straat te vinden om jongeren die dreigen weg te glijden richting criminaliteit of drugs te vertellen dat ze net als hij ook een andere keuze kunnen maken. Hij zei meteen ‘ja’ toen hij werd benaderd door SOEP!. “Voor mij is het ook een mooie kans om na alle negatieve publiciteit en snel oordelen van mensen te laten zien wie de echte Hakim Ziyech is. Dat ik me niet kapot laat maken door mensen die mij in een verkeerd daglicht stellen. Dat ik daar alleen maar beter van word. Dat ze mij niet kunnen vernietigen.” In Enschede ontving Hakim een jaar geleden een groep jongeren uit Dronten en hield ze een spiegel voor. “Ik denk dat ik ze wat kan leren en ze kan inspireren met als doel om jongeren op het rechte pad te houden. Dat doe ik graag, ik denk dat ik een bijdrage kan leveren omdat veel van die Marokkaanse jongens mij als rolmodel zien. Ik heb veel meegemaakt in mijn jeugd, neem die ervaringen mee en hoop dat kinderen ook van mijn fouten kunnen leren. Ik ken het dunne draadje tussen overleven en wegzakken in crimineel gedrag en drugs. Iedereen maakt fouten in zijn leven en het gaat erom dat je er ook wat van leert. Geluk kun je ook afdwingen. En door de keuzes die ik heb gemaakt, kan ik nu ook voor mijn familie zorgen. We hadden het vroeger niet breed en financieel is er nu geen stress meer, nu ik een goed contract heb. Ik ben trots hoe ver ik ben gekomen.” Natuurlijk kent Hakim alle vooroordelen over Marokkaanse jongeren. Hij geeft aan buiten politieke discussies te willen blijven. “Wilders doet maar met zijn ‘minder, minder’. Hij haat Marokka- nen, maar wat doe je daaraan? Ik vind dat in Nederland, Marokkanen te veel over één kam geschoren worden. Ik ben opgegroeid met de wetenschap dat je als Marokkaan in Nederland altijd al achterstaat. Dat je harder moet werken voor respect. Als een Nederlander iets verkeerds doet, dan worden ook niet alle Nederlanders daarop afgerekend. Bij ons Marokkanen is dat wel zo. Ik word geregeld zonder aanleiding van de weg gehaald. Bijvoorbeeld toen ik na een trip met het Marokkaans elftal door een vriend op Schiphol werd opgehaald. We reden echt niet te hard, maar werden wel aan de kant gezet. Mijn auto en koffers werden helemaal doorzocht. Het voelde als een vernedering. Ik heb niet het idee dat ik daar iets aan kan veranderen, dus ik houd me er maar buiten. Dat vind ik wel lastig, want ik ben iemand die graag het tegendeel bewijst. Dat zit in mij. Daarom hoop ik ook als succesvol voetballer duidelijk te maken dat er ook jonge Marokkanen zijn die het wel maken en niet crimineel zijn. Het gekke is dat als je goed presteert, je ineens een Nederlander bent en niet meer ‘die Marokkaan’.” Op sportief gebied kreeg Hakim ondanks alle complimenten ook een dreun te verwerken. De Marokkaanse bondscoach Hervé Renard besloot hem in januari niet te selecteren voor de Afrika Cup. Hakim besloot zich niet langer beschikbaar te stellen voor zijn land zolang Renard het voor het zeggen heeft. Hij wil niet meer over de gevoelige kwestie zeggen dan: “Ik weet dat een bondscoach meestal niet lang zit, ik wacht dus rustig af.” De vraag dringt zich op waarom hij uiteindelijk niet voor Oranje, maar voor Marokko gekozen heeft. Natuurlijk is er de gespannen verhouding die hij had met de toenmalige assistent-bondscoach Marco van Basten en het weifelende optreden van bondscoach Danny Blind om hem uit te nodigen voor het Nederlands elftal, waar voorganger Guus Hiddink hem wel al op de radar had voordat hij werd ontslagen. Maar er is ook de keus vanuit het hart. “Oranje is geen issue voor mij. Ik heb meer gevoel bij Marokko, daar hoor ik thuis. Mijn vader is er begraven en mijn familie woont er. Ik voel me daar thuis. Er stroomt rood-groen bloed door mijn aderen. Samen met Karim El Ahmadi van Feyenoord, die een goede vriend van me is, vind ik het altijd weer geweldig om naar Marokko te gaan. Karim, Oussama Tannane, Nordin Amrabat en ik zijn een groepje die daar altijd samen aan het chillen zijn. We hebben een enorme sterke band. Er is nu een heel talentvolle generatie waarvan veel wordt verwacht, aan ons om dat te bewijzen.” 'Oranje is geen issue. Ik heb meer gevoel bij Marokko. Mijn vader is er begraven en mijn familie woont er' Hakim voelt zich thuis bij Ajax, aan alles is te zien dat die liefde wederzijds is. Maar toch kijkt hij al verder. Die Europese topclub is het volgende doel. De route naar het buitenland loopt via Amsterdam, zo simpel is het voor Hakim. Hij heeft zich in zijn eerste seizoen bij Ajax in de kijker gespeeld, mede dankzij de optredens in de Europa League. “Gevoel bij een club heb ik nooit. Ik ben niet een speler met clubliefde, een fan. Dat gevoel heb ik ook niet bij Ajax. Ik wil hier zo goed mogelijk spelen, slagen als topvoetballer. Met Peter Bosz klikt het heel goed, hij heeft zijn visie op de groep overgebracht en je ziet ook dat iedereen die visie heel serieus neemt en goed wil uitvoeren. Ik denk dat hoe hij dat overbrengt heel anders is dan bij de meeste trainers. Die directe stijl van hem werkt bij mij heel goed.” Wie weet komt er de komende weken een aanbod dat hij niet kan weigeren, maar als hij zich aan zijn planning houdt, zal hij nog één of twee seizoenen te bewonderen zijn in Nederland. “Ajax is een prima tussenstation, daarna wil ik verder richting een topcompetitie. Dat is vanuit Ajax een stuk makkelijker. Als ik in Amsterdam mijn vijfjarig contract uitdien, dan heb ik het niet goed gedaan. Ik weet dat buitenlandse topclubs ook onze Europa League-wedstrijden hebben gezien.” Helden Magazine Krijg jij geen genoeg van alle inspirerende sportverhalen? Kies het abonnement dat bij jou past én wordt abonnee. Zo ontvang je telkens de nieuwste edities op je deurmat, voordat het sportblad in de supermarkten te vinden is. Wil je een Helden Magazine cadeau doen? Het is ook mogelijk om een abonnement cadeau te doen, deze abonnementen lopen automatisch af. Daarnaast zijn de recentste exemplaren ook gemakkelijk te bestellen via onze webshop.